Sýzma zeytinyaðý gibi saflaþtýrýlmamýþ zeytin ürünlerinin saðlýðýmýz için ne kadar yararlý olduðu giderek artan sayýda bilimsel çalýþmalar ile ortaya koyuluyor.
Sýzma zeytinyaðýnýn içindeki o acýlýk aslýnda içerisinde bulunan saðlýða yararlý bileþenlerin bir göstergesi; fenolik bileþikler (tirosol, hidroksitirosol), lignanlar, sekoiridoitler (oleuropein ve türevleri). Zeytin ve ürünlerinin yararlarýnýn önemli bir kýsmýndan sorumlu bu bileþenler üzerinde yürütülmüþ yüzlerce bilimsel araþtýrma bulunuyor; serbest radikal hasarýna karþý koruyucu (antioksidan), kansere karþý (antikanser), damar sertliðini önleyici, sinir sistemini koruyucu (nöroprotektif), tansiyonu düþürücü (hipotansif), kan þekerini düzenleyici (hipoglisemik), vd.
Zeytin içerisindeki bu yararlý bileþenlerin miktarý meyvelerin olgunlaþma zamanýna göre farklýlýk gösterdiði bildiriliyor. Zeytinin tam olgunlaþmasý ile en yüksek orana eriþtiði, ancak siyaha dönüþme sýrasýnda keskin bir düþüþle miktarýnýn azaldýðý tespit edilmiþ. Dolayýsýyla sýzma zeytinyaðýnýn içerisinde bu yararlý bileþenlerin oraný da yaðýn elde edildiði zeytinin özelliðine, iþlenme þeklineve saklama süresine göre farklýlýk gösteriyor. Zeytin ve zeytin ürünlerinin insan saðlýðý üzerinde yararlarýna iliþkin 2017 yýlýnda yürütülmüþ yetmiþ civarýnda bilimsel araþtýrmadan dikkatimi çeken ikisi ile ilgili bilgileri sizinle paylaþýyorum.
Þeker hastalýðýnda
ABD’de (Virginia Tech.) yapýlan ve Biochemistry dergisinde yayýmlanan yeni bir çalýþmada zeytinde bulunan en önemli etken maddelerden biri olan oleuropein’in zayýflamaya yardýmcý olduðu bildiriliyor. Araþtýrýcýlar oleuropein’in insülin salgýlanmasýný artýrarak metabolizmayý düzenlediði, hücrelerin þekeri enerji olarak kullanmasýný saðladýðý, bu suretle yað þeklinde depolanma riskini azalttýðýný ileri sürülüyor. Bence daha da önemlisi þeker hastalarýnda yüksek oranda bulunan zararlý hormon amilin’in miktarýný azaltýyorlar. Bu bakýmdan oleuropein dünya genelinde giderek artan þeker hastalýðý sorununun önlenmesinde önemli rol oynayabileceði düþünülüyor.
Travma sonrasý hafýza kaybýnda
Oleuropein üzerinde yürütülen bir baþka yeni çalýþmada ise sinir sistemi üzerindeki etkinliði incelenmiþ. Travma sonrasý stres bozukluðu, bireylerde ruhsal ya da fiziki travmaya yol açan doðal afetler (deprem, yangýn, sel), iþkence, savaþ, kazalar (iþ, trafik), beklenmedik ölüm ve hastalýklar sonrasý geliþen, hafýza kaybý, öðrenme kapasitesinde azalma gibi semptomlarla seyreden bir psikolojik hastalýk.Travma uygulanan deney hayvanlarýnda yürütülen bu araþtýrmada oleuropein verilen sýçanlarda travmaya baðlý olumsuz etkilerin önlenebildiði gösterilmiþ.
