Bir okurum hafta sonu yazýmý yazmak için masa baþýna oturduðum vakit ‘agave’ ile ilgili bir link paylaþarak fikrimi sordu. Gönderdiði makalede agave’nin fruktoz içeriði ve kalorisinden bahsedilmekteydi. Makaleyi okuyup cevabýmý kendisine ilettiðim an baþka bir okurumdan yeni bir mesaj geldi o da “Zararlý deniyor neden hâlâ agave kullanýyorsunuz?” diye soruyordu. Bu benim günlük rutinim, hemen her gün en sýk karþýlaþtýðým soru Agave ile ilgili. “Agave iyi mi, kötü mü?” haklý olarak kafalar karýþýk. Üstelik çok pahalý ve Türkiye’de sadece tek bir marka satýyor, alternatifi yok. Tek alternatif ama Allah’tan sertifikalý bir marka. Çünkü, týpký bal gibi, agave de sahtekarlýða çok açýk bir gýda. Bu kadar merak edilen bir konuda bilgi vermeyi görev bilerek her ne kadar tek tek cevap versem de artýk buradan da bir yazayým dedim.
Meksikalý Agave bitkisi binlerce yýldýr þifa niyetine kullanýlýyor
Agave, Meksika’nýn endemik bir bitkisi. Binlerce yýldýr þifa niyetine kullanýlan kadim bir bitki. Agave nektarý da týpký ham bal gibi doðal ürün olarak kabul edilmekte. Yine týpký bal gibi üretim þekline göre içeriði farklýlýklar göstermekte.
Agave nektarý dediðimiz þey aslýnda bir þurup. Bu nektar mavi agave bitkisinin içindeki sývýdan elde ediliyor. Bu sývý önce bitkiden ekstraksiyon yöntemiyle ayrýþtýrýlýp ardýndan filtreleniyor. Bileþenlerini fruktoz denilen basit þekere ayrýþtýrmak için ýsýtýlýyor. Elde edilen sývý daha sonra þurup olarak konsantre ediliyor. Bu aþamada iþlenmiþ olmasý maalesef besin deðerini kaybetmesi/azalmasý anlamýna geliyor, týpký pastörize baldaki gibi.
Niçin rafine þeker tüketiyoruz ve niçin son yýllarda rafine þekere alternatif arayýþýna girdik?
Yemeye mecbur deðiliz ama neden canýmýz istiyor malum; rafine þekerli tatlýlarýmýz çok güzel, üstelik yedikçe esiri oluyoruz, çünkü baðýmlýlýk yapýyor. Evet, þeker baðýmlýlýk yapar. Þekerin yerine alternatif olacak bir þeyin arayýþýna girdik çünkü saðlýk elden gidiyor. Her yýl þeker hastalarýnýn sayýsý artýyor ve þeker hastalýðý birçok rahatsýzlýða yol açýyor. Kalp krizinin bile en büyük nedeni artýk biliyoruzki þeker.
Her gýdanýn içinde az veya çok doðal olarak þeker var. Þeker, enerji için metabolizmaya gerekli bir besin. Mesele; rafine þekerin gýda deðil ‘madde’ olmasý. Baðýmlýlýk yaptýðý için de ihtiyacýmýzdan fazlasýný istiyoruz. Öyle bir þeker baðýmlýlýðýmýz var ki kurtulmak zor. Ben de rafine þekerin baðýmlýlýðýndan zor kurtuldum. Agave iþte tam bu noktada imdadýma yetiþmiþti.
Neden agave kullanýyorum?
Hipoglisemi rahatsýzlýðým sebebiyle metabolizmam rafine þeker ve diðer þeker türevlerine olumsuz tepki veriyordu. Þeker baðýmlýsý olduðumu bundan sekiz yýl önce þekeri hayatýmdan çýkarmaya karar verdiðimde fark ettim. Þekere alternatif bulabilmek hayatiydi benim için. Her þey bir tarafa bir de tatlý yemezsem mutsuz oluyordum. Ýþte o dönem her türlü alternatifi tariflerime adapte etmeye çalýþtým ama sonuçlar beni hiç mutlu etmedi. Ya lezzette sýkýntý oluyordu ya da doðal ürünlerin (hurma gibi) fruktozu o kadar yüksekti ki rafine þekerden bile daha fazla metabolizmamý zorluyordu. Yani doðal diye hurma yemek þekerden de zararlý sonuçlar doðuruyordu.
Ýþte böyle bir dönemde agave bana ilaç gibi yetiþti. Tatlýlar þekil ve lezzet olarak rafine þekere benziyordu ve baðýmlýlýk yapmadýðý için az miktarda yemem yeterli oluyordu.
Hipoglisemi rahatsýzlýðýnýz varsa yediklerinizde kaloriden çok glisemik deðer (GI) önem taþýr. Her gýdanýn kalori deðeri olduðu gibi bir de glisemik deðeri vardýr. Bu noktada rafine þeker ve þeker türevi birçok doðal alternatifin (hurma, dut þurubu, pekmez, bal gibi) glisemik yükü fazladýr. Agavenin ise ilginç bir þekilde kalorisi yüksektir ama GI deðeri yok denecek kadar azdýr. Bunu zaten bana metabolizmam söylüyordu. Buna raðmen geçen yýl bir üniversitede tahlil yaptýrdým. Tahlil sonucuna göre agavenin GI deðeri gerçekten yok denecek kadar azdý. Ýþte bu yüzden hastalanmýyordum. Baðýmlýlýk da yapmadýðý için çok az yemem de yetiyordu. Az yediðim için de kalorisi beni etkilemiyordu.
Sekiz yýldýr mutfaðýmda rafine þeker yok, tatlýlarým agaveli. Daha genç görünüyorum ve hipoglisemi ataklarý yaþamýyorum.Agave yerine daha saðlýklý bir alternatif çýkana kadar benim mutfakta durum bu.
Kimseye “agave kullan” demedim, demem. Agave çok faydalý bir bitki ama iþlemden geçince karþýmýza çýkan þurubunun kesin bir cevabý hâlâ yok. Önerin nedir derseniz; bence rafine þekeri asla yemeyin. Þeker sorununuz yoksa ham baldan þaþmayýn. Þeker sorununuz varsa… Karar sizin.
Bu tip yazýlarýmda uzman görüþü almak benim için çok önemlidir. Bugünkü yazýmda bunu yapmadým. Çünkü, birçok itibarlý doktorun agaveyi önerdiði gibi, bazýlarýn da önermediðini biliyoruz. Biraz gecikmiþ bir yazý oldu bu, biliyorum. Bana hep þeker sektörü seni sevmiyordur derler. Gülümserim… Karþýmýzda müthiþ büyük bir sektör var. Baðýmlýlýk yaptýðý için tüketici býrakamýyor. Aydan onlar için bir tehdit deðil. Zaten yasaklansýn da demiyorum. Karþýmýzda sigaradan tehlikeli bir madde var: Rafine þeker! Ben de “Þeker de sigara gibi tehlikelidir, üzerine saðlýða zararlýdýr etiketi koyulsun” diyorum. Bunun için bir kampanyam bile var. Kampanyama destek vermek isterseniz change.org adresine girip bir imza atabilirsiniz.
