Guatemala sýnýrýna yakýn bir kent olan Copan, görsel açýdan en etkileyici Maya kalýntýlarýndan birine evsahipliði yapýyor. Müzesi, hiyeroglif merdiveni ve hükümdarlarýn büstleri... Hepsi çok etkileyici. Þehrin yemekleri de çok lezzetli.
Önceki haftalarda Guatemala’da geçirdiðim günlerle ilgili iki yazý yazmýþtým. Antigua’ya duyduðum sevgiyi de anlattým ama neden bunca sevdiðime yeterince deðinmedim sanýrým. Bu sevginin bir nedeni de kapýsýndan girer girmez kendimi evimde hissedeceðim bir yerde konaklamýþ olmamdý. Gelirinin bir kýsmýný Guatemala’da eðitimin geliþtirilmesi amacýyla kurucularýndan olduðu vakfa aktardýðý bir pansiyon iþletiyordu Ramelle. Reklam yapmayý sevmediðinden ancak tanýdýðý kiþiler aracýlýðýyla ulaþabiliyorsunuz ona. Geceliðine 10 ABD dolarý ödediðim bu cennet mekandan o kadar etkilendim ki bir türlü ayrýlamadým. Ramelle, 22 yýl önce Guatemala’ya yerleþmiþ bir ABD’li. Ülkeyle o kadar bütünleþmiþ ki senelerdir ABD’ye gitmemiþ. Sanki oralý olduðunu bile unutmuþ. Geleneksel sanatlara duyduðu hayranlýðý hemen hissediyorsunuz. Yemyeþil, cývýl cývýl bir avlunun etrafýnda yer alan odalarýn ve misafirlerinin de kullanabildiði mutfakla salonun duvarlarý çeþitli ülkelerden satýn aldýðý mask, ahþap eser ve tablolarla dolu. Kendinizi etnoðrafya müzesinde gibi hissediyor, ilk anda sizi içine çeken bu vahada olduðunuz için sevinç ve þükran duyuyorsunuz.
ORTA AMERÝKA’NIN ÖNEMLÝ MÜZESÝ
Guatemala’da geçireceðim zaman sýnýrlý olup yollarda çok vakit harcamak istemediðimden en önemli Maya þehirlerinden Tikal’i ziyaret etmekten vazgeçmiþtim. Tikal son derece büyük ve orman içinde kurulu bir Maya kenti olduðu için etkileyiciydi evet ancak Honduras’ta, Copan kenti yakýnýnda bulunan Las Copan Ruinas, yani Copan kalýntýlarý da önemli Maya kalýntýlarýndan sayýlýyordu. Tikal ve Meksika’daki Teotihuacan ile karþýlaþtýrýldýðýnda çok küçüktü ancak diðerlerinden çok daha fazla sayýda heykele sahipti. ‘Hiyeroglif Merdiveni’ adý verilen merdivenlerdeki iyi korunmuþ hiyerogliflerden Maya hükümdarlarýnýn büstlerine pek çok eser bulunuyordu Copan’da. Kalýntýlarýn bulunduðu alandaki Maya Müzesi de Orta Amerika’nýn en önemli müzelerinden biri olarak kabul ediliyordu.
Copan, Kolomb öncesi kurulan bir kent. Eski bir Maya þehri. Mayalar, M.S. 736’ya doðru en parlak devrini burada yaþamýþ. Bütün bunlarý okuyunca Copan’ý ziyaret etmeye karar verdim. Böylece bir baþka ülkenin havasýný da solumuþ olacaktým. Ramelle de birkaç yýl önce gittiði kalýntýlarýn çok etkileyici olduðunu, benimle gelebileceðini söyleyince çok sevindim. Biletlerimizi aldýk ve sabah 4’te bizi alacak minibüs için hazýrlandýk.
GUATEMALA’DAN ÇOK FARKLI
Yolculuk, verilen kahvaltý molasýyla birlikte yaklaþýk altý saat sürdü. Minibüsten iner inmez gördüðümüz ilk otele girdik, kiþi baþý 13 dolar istenen odalardan birer tane tutup duþumuzu aldýk. Hafif bir öðle yemeði yedikten sonra Copan kalýntýlarýný görmeye gittik. Mayalarýn býraktýðý eserlerin ne kadar etkileyici olduðunu görmek için önce müzeyi ziyaret etmeyi seçtik. Böylece eserleri bir arada görme þansý bulacaktýk. Müze gezimizin ardýndan kýsa bir yürüyüþle kalýntýlarýn bulunduðu bölgeye geldik. Aðaçlar arasýndaki alanda restorasyon çalýþmalarý sürüyor. Sanýrým hiyeroglif merdivenlerinin restorasyonu tamamlandýðýnda Copan’ý ziyaret eden kiþilerin sayýsýnda büyük bir artýþ olacaðýný söylemek pek zor deðil.
Maya sanatý meraklýlarýnýn kolaylýkla iki gün geçirebileceði söylenen alana sabah gitmek en iyisi ancak Copan’a öðlene doðru vardýðýmýz için güneþ altýnda gezmek zorunda kaldýk. Copan, kalýntýlarý ziyaret etmeye gelen turistlere hizmet vermek amacýyla açýlmýþ otel, restoran ve hediyelik eþya dükkanlarýyla dolu ufak bir kent. Çok turistik bir mevsimde gitmediðimiz için ortalýkta turistten çok Honduraslý vardý. Doðrusu bu benim hoþuma gitti. Böylece ülke insanýný gözlemleme þansý bulabildim. Honduras, komþusu Guatemala’dan oldukça farklý. Örneðin Guatemala’da kadýnlarýn çoðu geleneksel giysileri tercih ederken, belki de sýcak havanýn etkisiyle, Honduraslý kadýnlar rahat, terletmeyecek giysiler seçmiþ. Guatemala’daki kadar sevecen bulmadým Honduraslýlarý. Belki turistlere Guatemalalýlar kadar alýþkýn olmadýklarýndandý, bunu bilmek zor. Kýsa bir yolculuktu ancak özel bir yol arkadaþýyla yaptýðým ve etkileyici Maya eserlerini gördüðüm için unutamayacaðým gezi anýlarýmýn arasýna Honduras’ý da koymadan edemedim.
COPAN’DA OTANTÝK KAHVALTI
KALDIÐIMIZ otelde yemek olmayýnca kahvaltýmý kasabanýn merkezindeki pazar yerinde yapmaya karar verdim. Pazarýn ortasýndaki ‘pupuseria’lar tam biz Türklere göre! Peynir, fasulye püresi, et veya bir tür sarmaþýk tomurcuðu olan ‘loroco’ ile doldurulmuþ ‘pupusa’larýn tanesi bizim paramýzla 1 lira. Yanýndaki domates sosu, pancar ve lahana turþusuyla bence dört dörtlük bir kahvaltý. Cafe San Rafael’in sahipleri kendi çiftliklerinde yetiþtirdikleri kahveyi kullanýyorlar. Sokaklarda meyve soyup satanlar var, onlarý da ziyaret etmeyi unutmayýn. Pek hoþ bir portakal soyma aleti gördüm. Sataný bulsam bir tane de ben alacaktým.
Ödemeler ABD dolarýyla yapýlýyor
HONDURAS, Türk vatandaþlarýndan vize istemiyor ancak Guatemala’dan çýkarken 10 Quetzal (1 Q=0.22 TL), Honduras’a girerken 60 Lempira (1 L=0.09 TL) çýkýþ-giriþ harcý ödemeniz gerekiyor. Gümrük iþlemleri kolayca halloluyor. Sýnýrda pek çok kiþi para bozmak için bekliyor. Ýlk anda yapacaðýnýz harcamalar için az bir para bozdurabilirsiniz. Her iki ülkede de ufak tefek þeylerin dýþýnda ödemelerinizi ABD dolarýyla yapabiliyorsunuz.
KALINTILARA MOTORLU TAKSÝLER GÝDÝYOR
MERKEZDE hemen parkýn yanýnda tuktukçular hazýr bekliyor. Güneydoðu Asya’da olduðu gibi burada da ulaþým, motorlu mini taksilerle saðlanýyor. Tabii turistlerden fazla para almak onlarý hiç rahatsýz etmiyor, yani baþtan pazarlýk yapmak þart. Kiþi baþý 15 Lempira verdik, rehberler onun bile fazla olduðunu söyledi. Müze ve kalýntýlarý ziyaret etmek için de 22 ABD dolarý ödemeniz gerekiyor.
ÝSPANYOLCA ÖÐRENMENÝN EN GÜZEL YOLU
GUETEMALA’DA olduðu gibi Honduras’ta da dil kurslarýna kaydolmak mümkün. Bizimle birlikte Honduras’a geçen Kaliforniyalý Brian, önceden ayarladýðý dil öðretmeni Maria ile hemen o gün buluþup Ýspanyolca eðitimine baþlamýþtý. Dil öðrenmenin bir baþka yolu da bölgede gönüllü Ýngilizce öðretmenliði yapmak. Mayatan Bilingual School, bölgedeki çocuklarýn Ýngilizce öðrenmesine olanak saðlayan, kar amacý gütmeyen bir okul. Böylece öðretirken öðreniyor ve yararlý bir iþ yapmýþ oluyorsunuz. Yerli halkla tanýþmak için bundan daha güzel bir imkan olabilir mi?
