Ümit Ýzmen dün Radikal’deki köþesinde TÜÝK’in Hane Halký Bütçe Anketi üstüne kopan fýrtýnayý yazdý. Hatýrlarsýnýz, geçtiðimiz günlerde Defne Samyeli anketin özel hayatýna müdahale niteliði taþýdýðýný söylemiþ, sorularý cevaplamayacaðýný, dava açacaðýný ve hakkýný savunacaðýný açýklamýþtý.
Bunun üstüne de kýyamet kopmuþ, Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý bile bu vesileyle eleþtirilerden nasibi almýþtý. Ýzmen yazýsýnda gösterilen reaksiyonlarýn anlamsýzlýðýna deðiniyor ve dünyanýn her yerinde enflasyon hesaplamalarýnýn böyle yapýldýðýný anlatýyor.
***
Ýzmen, gazetecilerin, yazarlarýn, akademisyenlerin düþünmeden ve bilmeden tepki vermelerinden yakýnýyor. Kendisine yöneltilen eleþtirilerin sýðlýðýndan söz ediyor. Ýktidarýn doðru yaptýðý þeylere doðru demesini hazmedemeyenlere kýzýyor.
Gerçekten de Türkiye’de baþka nedenlerle iktidara tepki duyanlar, iktidarýn her yaptýðýný yanlýþ buluyor, eksiðini ve gediðini arýyor. Bazen ayný insanýn yazýlarýný ya da konuþmalarýný arka arkaya koyduðunuzda hangi görüþün müellifini temsil ettiðini anlamakta zorlanýyorsunuz.
Bir gün Kürtlerle iyi geçinelim diyen birisi, ertesi gün Kürtlerle çok iyi geçiniyoruz diye þikayet edebiliyor. En ufak bir zorlamadan, en ufak bir siyaset deðiþikliðinden sýnýrsýz anlamlar çýkartýlýyor. Irak hava sahasýný özel uçuþlara kapattý diye Türkiye’nin politikasýnýn iflasý ilan ediliyor.
Bir kaç telefon görüþmesiyle sorun aþýlýnca da kendi bakýþ açýlarýnýn hatasýný örtemeye yönelik yan hipotezler üretiliyor. En çok baþvurduklarý kavram da “kafa karýþýklýðý”. Basýnýmýz anlayamadýðý, anlamlandýrmadýðý her þeyi kafa karýþtýrýcý bulup iþin içinden çýkýyor.
Bu hükümetin her þeyi doðru yapmadýðý gerçek. Ama her þeyi hatalý yaptýðýný da söyleyemeyiz. TÜÝK anketine olmayan anlamý yüklersek, milyarlarca dolarlýk ve Kürtler ile Türkleri birbirine baðlayacak bir projeye diðer menfaat sahiplerinin yönelteceði her eleþtiriden bu denli etkilenirsek yerimizde sayarýz.
Türkiye, tabii ki deðiþen þartlara uyum saðlamalý, tabii ki Kürtlerle barýþýrken Irak merkezi yönetimini kýrmamalý. Suriye’de ortaya çýkan tehditleri görmeli. Ýran’ýn teklifini deðerlendirip rejimle barýþmanýn yollarýný aramalý. Ýran’ýn dünya siyaset sahnesine giriþinin doðuracaðý sonuçlarý iyi okumalý.
Listeyi uzatýrsak: Türkiye Kürt sorununu çözmeli, soykýrým meselesinde önyargýlarýndan kurtulmalý, Heybeliada Ruhban Okulu’nu açmalý, ifade özgürlüðünü tam olarak saðlamalý. Ancak bu sorunlar var, Baðdat küser ya da Amerika kýzar diye Türkiye çýkarlarýndan da fedakarlýk etmemeli.
Bizim gibi dýþarýdan bakanlarýn da en az Hükümet kadar tutarlý olmasý gerekiyor. Baþbakan Erdoðan’ý da, Dýþiþleri Bakaný Davutoðlu’nu da, Enerji Bakaný Yýldýz’ý da eleþtirelim. Ama eleþtirimiz belli bir kritere otursun. Bir gün ak dediðimize ertesi gün kara demeyelim.
En ufak dalgalanmadan, baþkasýnýn bizi yönlendirmek amacýyla ortaya attýðý iddialardan etkilenmeyelim. Unutmayalým ki boru hatlarý gibi büyük projeler kolay gerçekleþmiyor. Bazen dostlarýnýzý bile kýrabiliyorsunuz. Bazen de büyük bir devleti karþýnýza alabiliyorsunuz.
1990’lý yýllarýn baþýnda Bakü-Ceyhan hattýnýn inþaatý öncesinde de benzeri dalgalanmalarý, hatta bundan çok daha ciddilerini yaþamýþtýk. Türkiye 1994 yýlýnda çýkarttýðý bir tüzükle Boðazlarýný fiilen büyük petrol tankerlerine kapatmýþ, Rusya’yý ve pek çok petrol þirketini karþýsýna almýþtý.
***
Bana kalýrsa Türkiye o zamanlar pek çok da hata yapmýþtý. Ama eðer hata yapmaktan korkup geri adým atsaydý, Azeri petrolü þimdi Novorossisk üstünden dünya pazarlarýna ulaþýrdý. Trakya bypass’ý inþa edilse dahi, Azerbaycan-Türkiye iliþkileri bu durumda olmaz, Azeri þirketleri büyük bir olasýlýkla Türkiye’ye böylesine büyük yatýrýmlar yapmaya kalkmazdý.
Önemli olan ipin ucunun kaçmamasýnda, iktidarýn ideolojik olarak körleþip hata yapmamasýnda, retoriðiyle kendini baðlamamasýnda, bölgesindeki deðiþimleri yanlýþ okumamasýnda. Çünkü Türkiye’yi yönetenler duygusal deðil rasyonel olmak zorunda. Hisleriyle hareket edebilme lüksleri yok. Týpký bizlerin onlarý yanlýþ yönlendirme lüksümüzün olmadýðý gibi...
