"Çin ekonomik bir güç merkezi haline gelirse kesinlikle ekonomik gücünü askeri güce çevirecek ve Kuzeydoğu Asya'ya hükmedecek"
John Mearsheimer, "Büyük Güç Stratejisi ", 2001
Petrol fiyatları İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatma tehdidi sonrası yüzde 5 arttı. Tabii bu sadece bir sinyaldi.
Dünyanın 'düğüm noktası' olarak adlandırılan bu 'dar geçit'lerden biri olan ve dünyada deniz yoluyla taşınan petrolün üçte birinin Hürmüz Boğazı'ndan geçtiği düşünülünce İran'ın burayı kapatma tehdidi daha iyi anlaşılır.
Küresel petrol arzının %20'si, LNG arzının %21'i deniz yoluyla taşınıyor; yani 'az buz değil'.
Öncelikle tabii Çin için. İhtiyacı olan petrolün yüzde doksandan fazlasını temin ettiği Orta Doğu Çin'in önce enerji sonra da ekonomi ve tabii ulusal güvenliği için mühim. O yüzden İsmail Haniyeh suikastından hemen önce Filistinli grupları '17 yıl aradan sonra' bir arada 'geçici uzlaşı hükümeti' kurmak için Pekin Deklarasyonu imzası için Çin'de gördük. Ve yine aynı sebepten geçtiğimiz günlerde 'Çin, Rusya, Bangladeş ve Pakistan, İsrail'in Tel Aviv'e yönelik son saldırılara misilleme yapması halinde İran'a destek vereceklerini' duyurdu.
Diğer taraftan Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Kuveyt, İran'ın İsrail ile olan sorununda 'tarafsızlık' ilan etti ve Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) İran'a karşı üslerini kullanmasına izin vermeyeceklerini ilan ettiler. Yani taraflar netleşmeye başladı.
Rusya'nın da geçtiğimiz hafta sürece dahliyle bir ilginç iddia daha düştü: Wagner güçlerinin Lübnan'a gideceği ve ödemeyi Rusya'nın yapacağı. İsrail Ben Gurion Havalimanı'na inen Amerikan Hava Kuvvetleri'ne ait uçağın CENTCOM komutanı General Michael E. Kurilla'yı taşıdığı haberi ise 'saldırı planlaması' için olduğu iddiası düştü. Yani 'saflar sıklaşıyor'.
ABD donanması 5. Filo'nun zaten Bahreyn'de bulunduğu biliniyor; buna bir de Limasol Limanı'na demirleyen 24'üncü Özel Harekat Yetenekli Seferi Deniz Piyade Birimi'ni taşıyan USS Wasp (LHD 1) savaş gemisi eklendi 3 Ekim'de. ABD ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) arasındaki 'savunma işbirliği anlaşmasını' önceki yazılarda ele almıştık 'bir şeyler oluyor' diyerek. Bitti mi, bitmedi. Almanya, Belçika, İsveç ve Kanada 'uçar ve yüzer ile özel kuvvetleri' de Güney Kıbrıs'a gelmiş. Bu arada GKRY tarafından yapılan açıklamada Ağustos 2023'te Arliegh Burke Uss Ramage (DDG 61) Kasım 2023'te 5'inci Filo'ya bağlı Blue Ridge sınıfı USS Mount Whitney (LCC 20), Şubat 2024'te Wasp sınıfı USS Bataan (LHD 5) gemisinin Limasol ve Larnaka limanlarına demirlediği açıklaması 'bayram değil, seyran değil' dedirtiyor.
İran'ın ABD ve Rusya'yı 'bilgilendirerek' yaptığı İsrail'e füze saldırısından birkaç saat önce, ABD Osprey uçaklarının da katıldığı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve ABD 24. Deniz Seferi Birliği arasında Lefkoşa FIR hattı içerisinde bir ortak tatbikat yapılırken İngiliz üslerindeki Eurofighter Typhoon uçakları da aynı gece İsrail'e yardım için havalanmış.
Kıbrıs için neden 'Akdeniz'in uçak gemisi' dendiği artık daha iyi anlaşılıyor.
