"Çin ekonomik bir güç merkezi haline gelirse kesinlikle ekonomik gücünü askeri güce çevirecek ve Kuzeydoðu Asya'ya hükmedecek"
John Mearsheimer, "Büyük Güç Stratejisi ", 2001
Petrol fiyatlarý Ýran'ýn Hürmüz Boðazý'ný kapatma tehdidi sonrasý yüzde 5 arttý. Tabii bu sadece bir sinyaldi.
Dünyanýn 'düðüm noktasý' olarak adlandýrýlan bu 'dar geçit'lerden biri olan ve dünyada deniz yoluyla taþýnan petrolün üçte birinin Hürmüz Boðazý'ndan geçtiði düþünülünce Ýran'ýn burayý kapatma tehdidi daha iyi anlaþýlýr.
Küresel petrol arzýnýn %20'si, LNG arzýnýn %21'i deniz yoluyla taþýnýyor; yani 'az buz deðil'.
Öncelikle tabii Çin için. Ýhtiyacý olan petrolün yüzde doksandan fazlasýný temin ettiði Orta Doðu Çin'in önce enerji sonra da ekonomi ve tabii ulusal güvenliði için mühim. O yüzden Ýsmail Haniyeh suikastýndan hemen önce Filistinli gruplarý '17 yýl aradan sonra' bir arada 'geçici uzlaþý hükümeti' kurmak için Pekin Deklarasyonu imzasý için Çin'de gördük. Ve yine ayný sebepten geçtiðimiz günlerde 'Çin, Rusya, Bangladeþ ve Pakistan, Ýsrail'in Tel Aviv'e yönelik son saldýrýlara misilleme yapmasý halinde Ýran'a destek vereceklerini' duyurdu.
Diðer taraftan Suudi Arabistan, Katar, Birleþik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Kuveyt, Ýran'ýn Ýsrail ile olan sorununda 'tarafsýzlýk' ilan etti ve Amerika Birleþik Devletleri'nin (ABD) Ýran'a karþý üslerini kullanmasýna izin vermeyeceklerini ilan ettiler. Yani taraflar netleþmeye baþladý.
Rusya'nýn da geçtiðimiz hafta sürece dahliyle bir ilginç iddia daha düþtü: Wagner güçlerinin Lübnan'a gideceði ve ödemeyi Rusya'nýn yapacaðý. Ýsrail Ben Gurion Havalimaný'na inen Amerikan Hava Kuvvetleri'ne ait uçaðýn CENTCOM komutaný General Michael E. Kurilla'yý taþýdýðý haberi ise 'saldýrý planlamasý' için olduðu iddiasý düþtü. Yani 'saflar sýklaþýyor'.
ABD donanmasý 5. Filo'nun zaten Bahreyn'de bulunduðu biliniyor; buna bir de Limasol Limaný'na demirleyen 24'üncü Özel Harekat Yetenekli Seferi Deniz Piyade Birimi'ni taþýyan USS Wasp (LHD 1) savaþ gemisi eklendi 3 Ekim'de. ABD ile Güney Kýbrýs Rum Yönetimi (GKRY) arasýndaki 'savunma iþbirliði anlaþmasýný' önceki yazýlarda ele almýþtýk 'bir þeyler oluyor' diyerek. Bitti mi, bitmedi. Almanya, Belçika, Ýsveç ve Kanada 'uçar ve yüzer ile özel kuvvetleri' de Güney Kýbrýs'a gelmiþ. Bu arada GKRY tarafýndan yapýlan açýklamada Aðustos 2023'te Arliegh Burke Uss Ramage (DDG 61) Kasým 2023'te 5'inci Filo'ya baðlý Blue Ridge sýnýfý USS Mount Whitney (LCC 20), Þubat 2024'te Wasp sýnýfý USS Bataan (LHD 5) gemisinin Limasol ve Larnaka limanlarýna demirlediði açýklamasý 'bayram deðil, seyran deðil' dedirtiyor.
Ýran'ýn ABD ve Rusya'yý 'bilgilendirerek' yaptýðý Ýsrail'e füze saldýrýsýndan birkaç saat önce, ABD Osprey uçaklarýnýn da katýldýðý Güney Kýbrýs Rum Yönetimi ve ABD 24. Deniz Seferi Birliði arasýnda Lefkoþa FIR hattý içerisinde bir ortak tatbikat yapýlýrken Ýngiliz üslerindeki Eurofighter Typhoon uçaklarý da ayný gece Ýsrail'e yardým için havalanmýþ.
Kýbrýs için neden 'Akdeniz'in uçak gemisi' dendiði artýk daha iyi anlaþýlýyor.
