Ýþçi ve iþveren arasýndaki iliþkilerin saðduyulu ve birbirinin hakkýna hukukuna saygý çerçevesinde yürütülmesi gerekiyor.
Ancak, çeþitli nedenlerle iþten ayrýlan iþçiler, iþverenleriyle aralarýndaki anlaþmazlýklarý yargýya götürülebilmektedir. Bir iþyerinde çalýþanlarla iþverenler arasýndaki anlaþmazlýklarda çoðu zaman;
-Ýþe iade davasý,
-Kýdem tazminatý,
-Ýhbar tazminatý,
-Fazla mesai,
-Hafta tatili çalýþmasý ücreti,
-Ulusal bayram ve genel tatil çalýþma ücreti,
-Ýzin ücreti,
-Prim-ikramiye vb. talepleri konularýnda sorunlar yaþanmaktadýr.
Ýþte esasen iþçinin haklarý ödendiðine iliþkin ibraname düzenlenmesi mümkün bulunmaktadýr. Elbette bunlarýn dýþýnda da iþçi tarafýndan bazý haklarýn talep edilmesi de mümkündür. Ýþçinin ödenmeyen veya eksik ödenen alacaklarýnýn olmasý halinde ibraname düzenlenmiþ olmasý dava açýlmasýna engel olmaz. Ýþçi ödenmeyen alacaklarý için dava açabilir.
Ýbraname nedir?
Ýþveren iþyerinden ayrýlan iþçiden, ücret, ikramiye gibi bütün alacaklarýný aldýðýna ve baþka bir alacaðýnýn kalmadýðýna dair ibraname alabilir.
Bu belge mahkemelerce de tanýnan ve delil niteliði bulunan bir belgedir. Ancak, ibranamenin delil niteliði taþýmasý için Borçlar Kanununda düzenlenen þartlarý taþýmasý gerekmektedir.
Ýbra sözleþmesi 01.07.2012 tarihinde yürürlüðe giren 6098 sayýlý Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiþ olup, kabul edilen Yasanýn 132 inci maddesinde “Borcu doðuran iþlem kanunen veya taraflarca belli bir þekle baðlý tutulmuþ olsa bile borç, taraflarýn þekle baðlý olmaksýzýn yapacaklarý ibra sözleþmesiyle tamamen veya kýsmen ortadan kaldýrýlabilir” þeklinde kurala yer verilmiþtir.
Ýbranamede þartlar
6098 sayýlý Kanuna göre, iþçinin iþverenden alacaðýna iliþkin ibra sözleþmesinin yazýlý olmasý, ibra tarihi itibarýyla sözleþmenin sona ermesinden baþlayarak en az bir aylýk sürenin geçmiþ bulunmasý, ibra konusu alacaðýn türünün ve miktarýnýn açýkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarýna nazaran noksansýz ve banka aracýlýðýyla yapýlmasý þarttýr. 6098 sayýlý Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüðe girdiði 01.07.2012 tarihinden sonra düzenlenen ibra sözleþmeleri için belirtilen yasal koþullarýn varlýðý aranmalýdýr.
Bu unsurlarý taþýmayan ibra sözleþmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
Hakkýn gerçek tutarda ödendiðini ihtiva etmeyen ibra sözleþmeleri veya ibra beyanýný muhtevi diðer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sýnýrlý olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracýlýðýyla yapýlmýþ olmasý zorunludur.
6098 sayýlý Türk Borçlar Kanunu’nun deðinilen maddesinde, iþverence yapýlacak olan ödemelerin banka yoluyla yapýlmasý zorunluluðunun getirilmesi, ibranamenin geçerliliði noktasýnda sonuca etkilidir. Ancak banka dýþý yollarla yapýlan ödemelerde de borç ibra yerine tamamen veya kýsmen ifa yoluyla sona ermiþ olur.
Bu hükümler, destekten yoksun kalanlar ile iþçinin diðer yakýnlarýnýn isteyebilecekleri dâhil, hizmet sözleþmesinden doðan bütün tazminat alacaklarýna da uygulanýr.
