Suriye’de içsavaþ var - söylemini Washington çok sevdi. Ýç savaþ deyince, -baþkasýnýn derdi- oluyor... Bizim karýþmamýz uygun olmaz, þeklinde. Halbuki daha gerçekçi teþhis: Suriye’de iç savaþ yok, vekaleten yürütülen bölgesel güç savaþý var. Dolaylý savaþ var... Þam, Ýran denetiminde ve Moskova himayesinde. Ýran’a baðlýlýk, mezhepten... Moskova’ya baðlýlýk eski alýþkanlýk. Sovyetler Birliði zamanýndan. Ýran Hizbullah üzerinden ve Lübnan’ý da riske atacak biçimde Suriye’de taraf. ABD’nin Direniþçilere desteði Tahran ya da Moskova kadar kararlý deðil. Arap ülkeleri ve Türkiye’nin desteði, bölgesel kaygýlardan. Direniþçiler Moskova-ABD pazarlýðý içinde harcanmaktan, ihanete uðramaktan kaygýlýlar. ABD silah ve malzeme desteði belirli gruplara sürüyor. O gruplarýn zamanla direniþe hakim olmalarý umuluyor. Suriye’de zaman- demek, daha çok kan dökülmesi, demek
ABD-Rusya’nýn Þam kimyasal anlaþmasý daha ‘tamam’ deðil... BM Güvenlik Konseyi’nde sürecin tescili gerek... Üstelik anlaþma Beþar’ý taraf olarak tanýyor, BM karþýsýnda muhatap oluyor. Gerçi Obama -Beþar Esad zaten meþru deðildi, bundan sonra da meþruiyet kazanamaz- deyip tavrý sürdürüyor. Ancak anlaþmaya uymamanýn Beþar’a þimdilik bir yaptýrýmý yok. Hatta Moskova’dan -Aferin- bile alabilir. Konsey’den bir karar çýkacaksa da Moskova Þam’a yaptýrým kapsamýnda askeri harekatý önlemeye kararlý. Þimdilik Beþar’ýn nerede hata yapacaðý beklenecek. Bu bekleme de daha çok kan dökülmesi demek
Asýl etki, diplomasi ve küresel güç dengesinde. Rusya’nýn son manevralarla ön almasý, ABD ile eþit hale gelmesi, aðýr bir darbe... Cumhuriyetçi Parti muhalefeti Rusya’nýn bu baþarýyý Obama’nýn hatalarý sayesinde yakaladýðýný söyleyip, veryansýn ediyor... ABD Rusya karþýsýnda gerilerken, diðer müttefikler de yaralandý. Ýngiltere hükümeti, Obama’ya destek olsun diye öne atýldý, iç kargaþaya yenik düþtü. Fransa da ayný biçimde bombardýman için öne atýldý, sonra açýða düþtü. Türkiye yanýnda Suudi Arabistan ve Arap Birliði de ABD’ye harekat için destek verdi... Ürdün ve Birleþik Arap Emirlikleri’nin -harekatý destekleriz, ama açýkta bunu söyleyemeyiz, iç siyasetimiz karýþýr- dediklerini ABD medyasý yazýyor. Þu noktada Washington’un hasýmlarý deðil, müttefikleri nezdinde kredibilite sorunu var.
ABD Þam kimyasal sürecinin Ýran’a nükleer konuda ders olmasý gerektiðini söylese de, Ýran’ýn bu durumdan alacaðý ders þu: Rusya arkanda saðlam durursa, birþey olmaz...
Bu arada ABD-Rusya anlaþmasýnýn Suriye’yi Rusya’ya tamamen teslim ettiði ve Þam’ýn Küba gibi, Kuzey Kore gibi dokunulmaz bir kukla devlet olduðu- tartýþýlýyor. Ýlk bakýþta çok yanlýþ deðil. Küba ya da Kuzey Kore’ye kimse dokunamýyor. Silah ve malzeme destekleri tamam ve sýnýrlarý kapatýp keyfi rejimi sürdürmekteler. Bu ülkeler hanedan ailesinin elinde. Ancak Küba-Kore statüsü Þam’a aðýr gelir. Küba, okyanusta bir ada, Suriye ise komþularla çevrili bir ada ve çevreye istikrarsýzlýk saçmayý sürdürüyor...Þam bir süre daha çevreye rahatsýzlýk verecektir. Suriye’de sorun þimdlik donmuþ gibi, ama bu durum geçicidir, bölgede birþey donmaz. Zamanla sorunun aðýrlýðý anlaþýlacak. Ve tekrar: Zaman, Suriye’de daha çok kan dökülmesi demek. twitter.com/selimatalayny
