2015 yýlýnda ihracatýmýz 157 milyar 610 milyon dolar;
Ayný yýl ithalatýmýz 207 milyar 203 milyon dolar.
Cari açýðýmýz 63 milyar 268 milyon dolar oldu böylece.
***
Cari açýðý azaltmanýn tek yolu olarak hep ihracatý arttýrmayý konuþuyoruz.
Katma deðerli üretimi geliþtirmeyi, kaporta deðil çip üretmeyi planlýyoruz.
Hepsi doðru.
AMA BÝR BAÞKA ÖNEMLÝ NOKTA DAHA VAR:
Türkiye’nin teknolojik donaným, teçhizat alýmý çok ciddi rakamlara ulaþtý. Þirketlerin giderlerinin büyük bir kýsmý teknolojik ürünler (bilgisayar, printer, tablet, telefon vs.) keza evlere de ayný þekilde birer ikiþer televizyonlar, her bireye birer telefon, birer laptop…
Ayrýca teknolojik beyaz eþya da çok ciddi bir pazar.
Cep telefonu, tablet, dizüstü bilgisayar; bu gibi donanýmlarýn ikinci el fiyatlarý sýfýrýnýn yarýsýnýn da altýnda.
Vergilerin yüksek olduðu, dolarýn da bugünlerde 3 TL bandýnda dolaþtýðý Türkiye’de fiyatý 1000 USD olan bir teknolojik ürünün fiyatý 3540 TL’yi buluyor.
Ama ayný ürünün ikinci eli 1500-2000 TL civarýnda. (Bkz. Ýkinci el siteleri)
Peki neden biz tüm teknolojik ürünlerimizi sýfýr almak zorundayýz?
Aslýnda hiç böyle bir zorunluluðumuz yok.
Türkiye’de artýk teknik servis olanaklarý, elektronik devre tamiri, teknolojik onarým kalitesi arttý. Ama bozulanýn onarým süresini beklemek yerine çöpe atýnca haliyle cari açýk da artýyor.
PEKÝ BU ÝÞTEN KÝM KAZANÇLI ÇIKIYOR?
Kesinlikle üreticiler. O yüzden Güney Kore ýþýk hýzýyla büyüyor, o yüzden Çin durdurulamýyor. ABD bu yüzden çok güçlü.
Türkiye’ye getiren ithalatçý / distribütör de, ondan alýp satan bayiler de çok küçük marjlarla çalýþýyorlar.
Ama ister istemez hepimizin zararýna bir çarký da döndürüyorlar.
PEKÝ NE YAPACAÐIZ?
Öncelikle ikinci el ürünün satýþýný kolaylaþtýrmakla baþlamak gerekiyor. Kýsacasý KDV oranýný düþürmek...
Böylece hem ikinci el teknolojik ürün ve makinenin satýþýný kayýtiçi ve yasal hale getirmiþ hem de teþvik etmiþ olacaðýz.
Þu anda yedek parça, OEM (henüz tamamlanmamýþ teknolojik ürün) getirmekte birtakým zorluklar var.
Yeni düzenlemelerle pil gibi, anakart gibi elektronik parçalarýnýn havayolu kargolarýyla geliþi zorlaþtýrýldý. Bunun önünün açýlmasý gerekiyor.
ÝÞTE BÜYÜK KAMPANYA!
Hep markalar mý kampanya yapacak? Bu da bizim kampanyamýz olsun. Var mýsýnýz, bugün, bu yazýdan hareketle bir kampanya baþlatalým.
Bir dizüstü bilgisayarýn, bir yazýcýnýn, bir barkod okuyucunun, bir el terminalinin ambalajýna, janjanlý jelatinlerine ihtiyacýmýz yok, sýrf bunlar için teknolojileri iki katýna almayalým.
Bir bölümünü kapatan, sektör deðiþtiren, iþleri iyi gitmeyen þirketlerin teknolojik donanýmlarý hurdacýlara, geri dönüþümcülere gidiyor!
Satýþ fiyatý 1000 USD olan bir el terminali, sýrf içinde 50 liralýk deðerli metal var diye parçalanýyor hurdacý tarafýndan. (Bizzat yaþadýðým bir hikayedir)
Ýkinci el teknolojiye, teknik ekipmana raðbeti arttýrmamýz, tercihlerimizi bu yönde kullanmamýz o harcadýðýmýz paranýn tamamýnýn yurtiçinde kalmasýný saðlayacak.
Ýlk alýmda 1000 USD’ye alýnan bir teknoloji ürününün 900 dolarlýk kýsmý yurtdýþýna gidiyor. Ama bu cihazla iþi biten, artýk kullanmayacak olan ilk sahibinden siz bu cihazý yarý fiyatýna (500 USD) ye aldýðýnýzda hem paranýzýn yarýsý cebinizde kalýr, hem de bu 500 USD Türkiye içinde kalýr.
Belki ithalatçýlarýn iþine gelmeyecek, bir miktar vergi kaybýna da sebep olacak ama muazzam bir kazanç kapýsý önümüzde.
Ýþte belki de böyle bir eðilim, bir kamuoyu baskýsý ile cari açýðý azaltacak çok önemli bir hareketin hep birlikte ilk adýmlarýný atýyor olacaðýz.
Sadece el bilgisayarý, tablet, telefon diye düþünmeyelim.
Forkliftinden tutun tekstil makinesine kadar þirketlerin yaptýðý tüm alýmlarda ikinci el cazip hale getirilebilir.
Mesela kamunun yani devlet kurumlarýnýn ikinci el alým yapmasý sözkonusu olamýyor.
Bu acilen kaldýrýlmalý. Kamu alýmýný önce ikinci el ya da ikinci elden yenilenmiþ (refurbished) cihazlardan saðlamalý. Neticede kamunun alýmý hepimizin vergileriyle karþýlanýyor.
RÝSKLER
Bu iþin riskleri ve zorluklarý da var elbette.
Örneðin ikinci elin bir standardizasyonunun olmamasý.
Teknik servis firmalarýnýn teknolojik ürünlerde eskiyi çöpe atýp yenisini aldýðýmýz þu günlerde iþleri pek de iyi sayýlmaz.
Onlara bu iþin standardizasyonu, garantisinin saðlanmasý gibi görevler verirsek hem teknik kabiliyetleri arttýrýrýz, hem teknik servislerde istihdam artar, hem de teknolojik el becerisi geliþmiþ gençlerimiz tekniker olma yolunda adým atar.
Kaldý ki ikinci el pazarý konut ve otomobil satýþýnda oturdu, alýþkanlýðý geliþti. Kimse ikinci el alýrken tereddüt etmiyor. Bu yaklaþýmý tüm teknolojik, mekanik pazarlara yayarsak ve altyapýsýný hazýrlarsak cari açýk diye bir sorunumuz kalmaz.
***
BASÝTÇE…
Basitçe anlatmak gerekirse;
A firmasýnýn elindeki cihazlar iþini görmüyor, yeni cihaz almasý gerekiyor.
B firmasý da daha hýzlý cihazlar almak istiyor ve elindekiler A’nýn ilk cihazlarýndan daha eski olduðu için A’nýn býraktýðý cihazlar hayli hayli iþini görüyor.
C firmasý ise daha basit bir teknolojiye ihtiyaç duyuyor ve iþini B firmasýnýn býraktýðý cihazlar rahatlýkla görüyor.
Sonuçta ikinci el alýmý alýþkanlýðý yaygýn olmadýðý için üç þirket de alýmlarýný yurtdýþýndan gelen yeni ürünlerle yapýyor. Üçünün de eski cihazlarý raflarda, depolarda çürüyor.
Gelin, bunun üzerine biraz kafa yoralým.
Gelin, ihtiyaçlarýmýzda fazla takýntý yapmayalým, kutuyu ilk bizim açmamýz þart deðil, jelatinini bizim kaldýrmamýz þart deðil.
Cebimizdeki para sadece bize ait deðil, unutmayalým.
Milli serveti ABD’den, Kore’den, Çin’den gelen kolilere harcamayalým.
Üretebildiðimiz teknolojiyi üretelim, Türkiye’den alýnabilen teknolojiyi yerliden alalým, üretilemeyenin de önce ikinci elini almaya çalýþalým.
Belki de cari açýðýn formülü bu olur, neden olmasýn?
Not: Bu kampanya nereden çýktý diyebilirsiniz. Ticari faaliyetlerini teknoloji sektöründe sürdüren ve bir parçasý olduðum aile þirketimiz olan Desnet Teknoloji’de son iki yýlda milli servetin geri döndürülmesi, paranýn ambalaja, kutuya, jelatine harcanmamasý için verdiðimiz çabalar sonuç verdi. Bütün bu yukarýda yazdýklarým da bu deneyimin sonucudur. Sýfýr ürün için arayan her müþteriye yukarýda yazdýklarýmý anlattý satýþ ekibimiz. “Parayý kolay mý kazanýyorsunuz?” sorusunu sorduk. Gelen cevap, doðru cevaptý. Sonuç: Kendi alanýnýn lider kuruluþlarý bile el terminali alýrken artýk ikinci el el terminali tercih etti ve yatýrýmlarýnda %50’den fazla maliyet avantajý edindiler.
