Geçen hafta verdiðimiz ‘parasýz üniversite’ haberi büyük heyecan yarattý. Sevinenler grubunun aðýrlýðýný elbette bu yýl LYS’ye girenler ve halen üniversitede okuyanlar oluþturuyor. Onlarýn kafalarýndaki soru iþaretlerini giderecek bilgileri aþaðýda vereceðim. Rahatsýz olanlar ise“Bu parayý nereden bulacaðýz”diyen Maliye,“Ödenmeyen harçlar nedeniyle bizim bütçemizde kesinti yapmayýn”diyen üniversite yönetimleri ve“Üniversitelere BMW otomobillerle gelen zengin çocuklarýneden harç ödemesin” diyenler.
Biz üniversite harçlarýnýn kaldýrýlmasýna iliþkin siyasi kararlýlýðý duyurmuþ ve çalýþmalarýn baþlatýldýðýný yazmýþtýk. Uygulamanýn nasýl olacaðýna yönelik çalýþmalar ise sürüyor. Ayrýntýlar da yavaþ yavaþ belirginleþmeye baþladý.
Önce öðrencilerin beklediði yeni bilgileri verelim:
En çok merak edilen, dört kat daha pahalý olan ikinci öðrenimde de harçlarýn kaldýrýlýp kaldýrýlmayacaðýydý. Hükümet yetkilileri,“Kaldýrmasak adaletsizlik olur”ifadesiyle, bin ila 4 bin TL arasýnda deðiþen ikinci öðrenim harçlarýnýn da kaldýrýlacaðýnýn sinyalini verdi.
Merak edilen ikinci önemli konu ise “Üniversite harcýný kredi alarak ödeyenler ne olacak”sorusuydu. Kaynaklar,“Harç kredisi alanlar borçlarýný ödeyecek. Ancak ara veya son sýnýfta olanlar, gelecek yýllar için harç ödemeyeceði için kredi de kullanmayacaklar. Sadece ödedikleri harcý geri ödeyecekler”diye konuya açýklama getirdiler.
Üniversiteler de herhangi bir kayba uðramayacak. Çünkü Baþbakan Erdoðan’ýn tavrý, üniversiteleri daha çok desteklemek yönünde. Bu nedenle ‘parasýz üniversite’nin 1.2 milyar TL’yi bulmasý beklenen mali yükü Maliye Bakanlýðý’nýn üzerinde.
‘Mecburi öðretmen’e ikinci þans
Bu aþamada, eski YÖK Baþkaný Yusuf Ziya Özcan döneminde yapýlan bir çalýþma da yeniden gündeme geldi. Geniþletilerek üzerinde çalýþýlan ‘35 yaþ üstüne sýnavsýz paralý üniversite’ diye özetlenebilecek sistem, bir üniversite bitirmiþ olanlar ile hiç üniversiteye gitmemiþ veya bitirememiþ olanlarý kapsýyor.
Buna göre, üniversitede istediði bölüm yerine kazanabildiði bölümde okumak zorunda kalan veya ikinci bir dalda daha üniversite öðrenimi görmek isteyen üniversite mezunlarý, sýnavsýz olarak istedikleri bölümde, belli bir ücret karþýlýðýnda ikinci üniversite okuyabilecekler. Burada üzerinde tartýþýlan konu, baþvuranlara daha önce mezun olduklarý alanlarla (sözel ya da sayýsal) uyumlu okullarla sýnýrlý seçenek verilmesi veya tüm bölümlere baþvuru imkaný saðlanmasý.
Hiç üniversiteye gitmemiþ veya terk etmiþ kiþilere ise, dünyada sýnavsýz girilebilecek bölümler ve yetenek sýnavlarýyla girilebilecek bölümler sunulabiliyor. Örneðin, eski YÖK Baþkaný Özcan, üzerinde çalýþtýklarý sistemi anlatýrken Almanya örneðini vermiþ ve þöyle demiþti:“Okumak istediði bölüme girmefýrsatý yakalayamamýþ pek çok kiþi var. Bazý bölümler için genel yetenek sýnavlarý yapýlacak. Almanya’da hukuk okumak sýnavsýz. Biz de bunun gibi bazý bölümleri sýnavsýz hale getirmek için çalýþýyoruz.”
Sistem, çeþitli sebeplerle üniversite eðitimi alamamýþ, istediði bölüm yerine kazanabildiði bölümde okumuþ ya da okulunu býrakmak zorunda kalmýþ kiþiler için ‘ikinci þans’ olarak deðerlendiriliyor ve olumlu bulunuyor.
Bu sistem öncelikle vakýf üniversitelerinin boþ kontenjan sorununu ortadan kaldýracak bir formül olarak düþünülmüþtü; ancak bugün genç lise mezunlarýna ‘parasýz devlet üniversitesi’ için kaynak haline geldi. Elbette bu kaynak ihtiyacý tamamen karþýlamýyor. Asýl yükü omuzlayan Maliye Bakaný Mehmet Þimþek, dengeleri bozmadan kaynak üretmeye çalýþýyor.
