Ginkgo biloba en popüler bitkisel ilaçlardan biri. Ne iþe yarar diye sorulduðunda aklýmýza ilk olarak yapraklarýndan hazýrlanan özel özütün demans ve Alzheimer hastalýðýna karþý etkili olabildiði geliyor. Yine yürütülen bilimsel klinik araþtýrmalarda Ginkgo’nun vertigo (baþdönmesi) þikâyetlerinin hafifletilmesinde rol oynayabildiði gösterilmiþ.
Söz konusu etkileri Ginkgo’nun beyin damarlarýnda kan dolaþýmý düzenlemesi ve nöronlarýn yapý/iþlevlerini koruyucu (nöroprotektif) aktiviteleri ile iliþkili olduðu bilimsel olarak da ortaya konulmuþ. Bu bakýmdan ergen ve eriþkinlerde algýlamayý artýrdýðý ve ileri yaþlarda demans gibi nörodejeneratif hastalýklarda depresif þikayetleri azaltabildiði gösterilmiþ. Ancak depresyon semptomlarý üzerinde ne derecede doðrudan bir etkisi bulunduðu ortaya konulmamýþtý.
Yürütülen bir randomize ve kontrollü bilimsel klinik araþtýrmada antidepresan ilaç (sitalopram) kullanan 60 yaþ üzeri hastalarda Ginkgo destek tedavisi uygulanmasýnýn hastalarýn algýlama iþlevleri ve serum belirteçleri (glial protein S100B) üzerindeki etkisi incelenmiþ. Belirli kriterlere göre seçilen 136 hasta (Hamilton skoru >21; psikoaktif ilaç ve alkol kullanmayan, ve diðer) iki gruba ayrýlarak 3 ay boyunca bir gruba antidepresan ilaç (20mg sitalopram) ve diðer gruba sitalopramýn yaný sýra Ginkgo tablet (günde 3 defa x 19,2 mg Ginkgo özütü) uygulanmýþ. Sonuçlar her iki haftada bir yapýlan deðerlendirme ölçümleri ile izlenmiþ.
Antidepresan ilaç ile birlike Ginkgo tablet verilen grupta tedaviye cevabýn sadece antidepresan ilaç verilen gruba göre ÝKÝ MÝSLÝ hýzla saðlandýðý gözlemlenmiþ (6,2 güne karþý 13,9 gün). Ýki hafta sonunda antidepresan+Ginkgo grubunda hastalarýn yüzde 89,9’unda tam bir tedavi cevabý alýnabilirken, bu deðer sadece antidepresan verilen grupta yüzde 44,12 civarýnda kalmýþ. 3 aylýk uygulama sonuçlarý kombine uygulamanýn tüm incelenen parametrelerde (HAMA, HAMD, WCST, S100B) belirgin bir geliþme saðlanabildiðini gösteriyor. Kombine tedavinin etkilerini þu þekilde özetleyebiliriz; antidepresan ilacýn etkisini artýrdýðý (sinerji), þikâyetleri hafiflettiði, tedavi süesini kýsalttýðý, hýzlý iyileþme saðlayabildiði, hastalarýn algýlama iþlevlerini geliþtirdiði, yan etki bakýmýndan ise Ginkgo ilavesinin herhangi bir ilave risk yaratmadýðý bildiriliyor.
Hiç þüphesiz bu çalýþmanýn daha uzun sürelerde daha büyük hasta gruplarý ile tekrarlanmasý sonuçlarýn güvenilirliði bakýmýndan önemli. Tabi en önemli husus ise kullanýlacak Ginkgo biloba ekstresinin kalitesi. Daha önceki yazýlarýmda da belirttiðim gibi Ginkgo çayý ya da yapraklarýn sulu ekstresini taþýyan kapsüllerden bu konuda herhangi bir katký ya da etki beklenmemeli.
Not: HAMD, Hamilton Depresyon Dereceleme Skalasý; HAMA, Hamilton Anksiyete Dereceleme Skalasý; WCST, Wisconsin Kart Derecelendirme Testi.
