AYM'nin son kararý ülke gündemine oturdu. AYM bu kararý ile "Yaþasýn Baþkan Apo", "PKK halktýr, halk burada" sloganlarýnýn "baþlý baþýna sarf edilmesini" hukuka aykýrý bulmadý. Yine örgüt marþýnýn okunmasýný da ifade özgürlüðü olarak kabul etmiþ oldu. Kararda neler var? Önceki içtihatlar ne diyor? AYM'nin bu kararý hatalý mý? Bugün bu konulara deðinmek istiyorum.
KARARIN ÝÇERÝÐÝ
Karar Merve Nur Tekin'in baþvurusu üzerine veriliyor. Karar tarihi 10 Temmuz, kararýn yayým tarihi ise 14 Eylül. Yaklaþýk 3 ay sonra yayýnlanmýþ. Karar Anayasa Mahkemesinin "ifade özgürlüðü" konusuna bakýþ açýsýnýn bir tezahürü. Zira kararýn sonucunda atýlan sloganlarýn "içeriðinden" çok "etkisine" bakýlmasý gerektiðini söyleyip þunlarý kaydediyor: "...propaganda suçunun soyut tehlike suçu olarak kabul edilmesinin baþta ifade özgürlüðü olmak üzere anayasal hak ve özgürlükler üzerinde bir baský oluþturma potansiyeli olmasý... bu sebeple bir propaganda faaliyetinin cezalandýrýlabilmesi için olayýn somut þartlarýnda belirli oranda tehlikeye neden olduðunun gösterilmesi gerekir..."
SOMUT ÞARTLAR...
Kararda geçen ifadelerin baþlý baþýna [yani baþkaca bir yoruma gerek kalmaksýzýn] "terör örgütünü" çaðrýþtýrmasýný, liderini övmesini "propaganda" kapsamýna almýyor AYM. Bu yönüyle kararýn "bizatihi terör unsuru içeren" ifadeler ile "içeriði belirsiz olan" ifadeleri ayný kefeye koymasý ciddi bir sorun. Pek tabi AYM'nin yukardaki kabulüne katýlmýyorum. Muðlak ifadelerde "söze bir anlam yüklemek için" somut þartlarýn gözetilmesi gerekebilir. Ancak ifadeler net ise artýk bu þartý aramanýn bir manasý yok. Futboldan örnek verirsek, bariz bir penaltý için VAR'a gidilmesini istemek gibi bir durum bu. Açýkça örgütü öven ve liderini kutsayan ifadeler için "somut bir durum oluþmuþ mu?" bakalým demek abes bence...
"KARÞI OY" ÖNEMLÝ
Karar AYM "ikinci bölüme" ait. Beþ üyeden Yýldýz Seferinoðlu ve Ömer Çýnar'ýn karþý oyuyla çýkmýþ. Bir hâkimin görüþ deðiþtirmesi ile terse dönebilecek bir durum var ortada. Karþý oy gerekçesi de AYM'nin bu kararýnýn önceki yaklaþýmýndan biraz farklý olduðuna vurgu yapýyor. Yani kararý beðenmeyen sadece biz deðiliz. AYM'nin üyelerinden de itiraz var. Ýtirazda AYM'nin "Kadri Pervane" kararýna atýf yapýlýyor. Kararda dolmuþ kullanan kiþinin PKK ve Öcalan'ýn öven bir marþý açýp dinletmesinin bir propaganda eylemi olarak kabul edildiðine vurgu yapýlmakta ve kararýn þu kýsmýna yer verilmekte: "Bu yolla baþvurucu[Kadir Pervane], toplumsal sorunlarýn çözümünde her tür siyasal yöntemi reddeden ve terör yöntemlerini tek ve geçerli bir yöntem olarak benimseyen PKK, A.Ö. ve takipçilerini överek, baþkalarýna benimsetmeye çalýþarak insanlarý cesaretlendirmeye, halkýn örgüte olan sempatisini artýrmaya ve giderek aktif desteðini saðlamaya olanak saðlamýþtýr". Karþý oy yazan üyeler þu soruyu sormaktadýr: Slogan atmak, marþ dinletmekten daha aktif bir tutum deðil midir?
GEREKÇEYE DÝKKAT!
Kararýn propaganda yönünden deðerlendirmesi hatalý ancak yerel mahkemenin yetersiz gerekçelendirme yaptýðý konusu maalesef doðru. Zira AYM kararý ifade özgürlüðü anlamýnda vermeyip adil yargýlanmanýn ihlali yönünden verseydi tartýþmanýn mecrasý deðiþebilirdi. Zira kararda geçen "ilgili ve yeterli bir gerekçe ortaya konamamýþ ifadeleri" ibaresi bu soruna iþaret ediyor. Yerel mahkemelerin özellikle "propaganda" suçlarý konusunda AYM'nin katýlmadýðýmýz yaklaþýmýna istinaden "kimin hangi ifade ile suçu iþlediði" noktasýnda özenli gerekçeli kararlar üretmesi gerektiðinin de altýný çizmek isterim.
DÜÐÜM NOKTASI
Sorun þurada düðümleniyor "yasak slogan" var mýdýr? Bence vardýr. Zira AÝHM de kararýnda bu ifadeye atýf yapmaktadýr. Buna göre bazý ifadeler, bazý sloganlarý bizatihi suç olarak kabul etme eðiliminde bir esneme saðlamak, terörün en büyük ihtiyacý olan "propaganda" aracýnýn önünü açmak olur!
