Araþtýrmalar eþler arasýnda nelerin iliþkiyi yýprattýðýný ortaya koyuyor. Gotmann ve arkadaþlarýnýn yapmýþ olduðu 30 yýllýk bir çalýþmada 3500 çift yirmidört saat boyunca incelenmiþ ve bu eþler takibe alýnmýþ. Sonuçta dört davranýþýn iliþkileri bitme noktasýna getirdiði tespit edilmiþ. Belirlenen bu dört yýkýcý ve yýpratýcý davranýþa Gotmann Mahþerin Dört Atlýsý adýný vermiþ. Bunlar eleþtirmecilik, savunmacýlýk, aþaðýlama ve duvar örmedir.
Beni adam yerine koymuyorsun
Eleþtirmecilik daha çok suçlama, “sen her zaman böyleydin” gibi karaktere saldýrý, “beni adam yerine koymuyorsun, benimle ilgilenmiyorsun” tarzýnda sürekli serzenmeler, güvensizlik atýflarýnda bulunmak ve “bana þunun demek istedin biliyorum, neyi kastettiðini biliyorum” þeklinde niyet okuma olarak karþýmýza çýkabiliyor. Eleþtiri beynin kabullenebildiði bir tarz deðildir. Olumlu eleþtiriler bile beyin tarafýndan saldýrý olarak algýlanabiliyor.
Dalga geçme, hakaret etme
Savunmacýlýk “yaptým ama bi sor neden yaptým, evet, ama” tarzýnda konuþma, karþýt þikayetlerde bulunma, bahaneler üretme, mýzmýzlanma þeklinde belirebiliyor. Aþaðýlama “tabi tabi, eminim yapmýþsýndýr” þeklinde iðneleyici konuþmalar, agresif espriler yapma, dalga geçme, hakaret etme ve gözleri devirme, yüzü yana çekme gibi yüz ifadeleriyle kendini gösterir. Aþaðýlama iliþkiyi bitirme riski en yüksek olan davranýþtýr.
Aranýza duvar örmeyin
Duvar örme dördüncü atlýdýr. Göz kontaðý kurmama, uzaklaþma, somurtma, kafayý sallama, “hý hý, evet” þeklinde kýsa ifadelerle karþýlýk verme, sýk sýk baþka yöne bakma duvar örmeye örnek davranýþlardýr. Kiþi her ne kadar sessiz görünse de içinde bir volkan kaynýyordur. Eþleri büyük travmatik nitelikli olaylar, aldatmalar ve hayal kýrýklýklarýndan ziyade bu dört unsurun ayýrdýðýný artýk biliyoruz. Eþ terapilerinde sadece bu unsurlarý temizlemeye yönelik müdahaleler bile iliþkiyi kurtarmaya yetebiliyor. Klinik çalýþmalarýmýzda eþlere bunlarýn panzehirlerini ve doðru ifadeleri kullanmayý uygulamalý olarak öðretmek son derece baþarýlý ve kurtarýcý oluyor.
