Ýlm-i nefs ile modern psikolojinin diyaloðu

Ýbn Haldun Üniversitesi ile birlikte geleneksel ilimlerle modern bilimi bir arada karþýlaþtýrmalý olarak ele alma hassasiyet ve arayýþlarým giderek arttý. Rektörümüz Recep Þentürk’ün deyimiyle Müslüman ve psikolog/sosyolog kiþi yerine Müslüman psikolog, Müslüman sosyolog kiþiye dönüþme süreci yaþýyoruz. Yerleþik alýþkanlýklarýmýza ters olan bu yeni yaklaþýmýn içini doldurmak da kolay iþ deðil. “Cihat Köfte Salonu” tarzýnda ayaküstü yapýlmýþ ve niteliði zayýf iþleri, Ýslam psikolojisi/sosyolojisi adý altýnda bir araya getirme haline düþmeden, sahici bir inþa süreci yapmamýz gerekiyor. 

Bu ara üniversitede “Ýslam ve psikoloji” anahtar kelimelerini kullanan makaleleri okuyan bir grubumuz var. Okuduðumuz þeylerin niteliði çoðunlukla hayal kýrýklýðý ile sonuçlanýyor. Metinlerin yazarlarýnýn iyi niyetli ve Ýslam’la aidiyeti güçlü olduðu izlenimi alýyoruz. Ýslami ilkelerin psikoterapide, insaný anlamada ve tedavide çok etkili olacaðýný söylüyorlar ama örneðin teorisi ve teknikleri olan bir psikoterapi þekli sunmuyorlar.  

 

10 haftalýk fikir tartýþmasý

Ýbn Haldun Üniversitesi’nde rektörümüz Recep Þentürk ile beraber “Ýlm-i nefs ile modern psikolojinin diyaloðu” adlý 10 hafta sürecek bir “fikir tartýþmasý” yapacaðýz. Recep Þentürk Ýlm-i nefs tarafýnýn yaklaþýmlarýný, ben ise modern psikoloji yaklaþýmlarýnýn tarafýnýn bakýþ açýsýný dile getireceðim. Amaç karþýlýklý bir okuma ile diyalog geliþtirmek olacak. 10 ardýþýk hafta sürecek bu ikili tartýþmada þu temalar olacak: “Ýnsan nedir ve insan ruhu / zihni nasýl iþler?”, “Ýnsaný nasýl anlarýz?”, “Nefsin mertebeleri ile akýl ve duygu iliþkisi”, “Ruh beden iliþkisi”, “Mutluluk: Arzularý tatmin mi terbiye mi?”, “Aþk ve eþ iliþkileri”, “Psikolojik / kalp hastalýklarý ve tedavi metotlarý”, “Çocukluktan eriþkinliðe nefis terbiyesi/ psikolojik geliþim”, “Karar verirken ne kadarý biz ne kadarý baþkalarý? 

Ýbn Haldun Üniversitesi olarak “Açýk Medeniyet” ve “Fikri Baðýmsýzlýk” ilkeleri ile Ýslam Medeniyetinin kodlarýný dikkate alarak, bugünün dünyasýnda iþ görecek bilgi üretme peþindeyiz. Üniversite bu fikri iddiasýný ýsrarla sürdürme eðiliminde. Ürün almak kolay olmasa da zaman alsa da sürecin bizatihi kendisinin kýymetli olduðu kanaatindeyim. 

 

Çoklu bilgi kaynaðýný muhatap alarak inþa süreci

Benim “Müslüman psikiyatr” olarak iþ ve üretim yapmaya çalýþýrken uygulamaya çalýþtýðým bir yöntem var. Örneðin “öfke kontrolü programý geliþtirmek” istiyorsam kendimce izlediðim bir yöntemim var. Öncelikle öfke meselesi üzerine zihnimde olanlarý bir yazýya dönüþtürüyorum. Ýkinci olarak klinik deneyimime (varsa araþtýrma bulgularýma) bakýyorum. Üçüncü olarak bu meselede ayet, hadis ve Ýslam Medeniyeti içindeki ilim adamlarýnýn ne dediðine bakýyorum. Dördüncü olarak bu meselede geleneksel dönemde insanlýðýn birikimine bakýyorum. Son olarak bu alanda modern dönemde üretilen psikoloji/psikiyatri bilgisine (bilimsel çalýþma, uzman görüþü vb.) bakýyorum. Bu çoklu bilgi alanýný birlikte, etkileþimli olarak muhatap alýp, kendimce bir þey inþa etmeye çalýþýyorum.  Sonra da oluþan þeyi pratikte deneyerek yeniden ve yeniden gözden geçirip, geliþtirmeye çalýþýyorum.