Týp literatüründe ülseratif kolit, Crohn hastalýðý gibi tipleri ile bilinen Ýltihaplý Baðýrsak Hastalýðý (ÝBH) baðýrsak mikroorganizmalarýna karþý baðýrsak yüzeyi hücrelerinin bir cevabý olarak geliþen kronik bir hastalýktýr. Hastalýðýn oluþumunda nötrofiller, monositler ve makrofajlar gibi baðýþýklýk sistemi hücrelerinin yaný sýra iltihaba yol açan aracý proteinlerin aþýrý üretimine baðlý olarak baðýþýklýk ve iltihap cevabý rol oynamaktadýr. Ayrýca reaktif oksijen türleri ve azotlu metabolitlerin katkýsý da söz konusudur.
Bu nedenle ÝBH tedavisinde uygulanan baþlýca yaklaþýmlar iltihap cevabýnýn baskýlanmasýna yöneliktir. Ancak mevcut bu tip ilaçlarýn ciddi yan etkileri bulunduðundan, vücuda zarar vermeyecek, güvenilir ve etkili seçenekler arasýnda doðal ilaçlar ön plana çýkmaktadýr.
Turp, Latince bilimsel adý raphanus sativus, baharlý lezzetiyle toprakaltý gövdesi benim de sevdiðim ve taþýdýðý kükürtlü glikozitlerle insan saðlýðý açýsýndan deðerli bir sebze. Bitkinin tohumlarý ise Uzakdoðu tababetinde (Çin ve Kore týbbý) çeþitli kronik mide ve baðýrsak sorunlarýnýn tedavisinde kullanýlýyor; sindirim yetersizliði, ishal, sindirim sistemi iltihabý, karýn bölgesi ve özellikle midenin üst epigastrik kýsmýndaki aðrýlar. Ayrýca Hindistan’da adet dönemi aðrýlarýnda da yararlý olduðu bildiriliyor. Bu amaçla bir çay kaþýðý turp tohumunun su yardýmýyla yutulmasý öneriliyor.
Yapýlan bilimsel çalýþmalarda tohumlarýn oksidatif hasarý giderici (antioksidan), kansere karþý koruyucu (kemopreventif), iltihap giderici (antienflamatuvar) etkileri bulunduðu ortaya konulmuþ. Bu etkilerinden sorumlu olarak sinapik asit ve diðer bazý kükürtlü bileþenler (metil-tiyobütanil türevleri vb.) tanýmlanmýþ.
Kuru tohum üç saat kaynatýlmýþ
Çok yeni bir çalýþmada turp tohumlarýnýn ÝBH üzerindeki etkinliði çeþitli deney modelleri kullanýlarak araþtýrýlmýþ. Kuru tohumlar su içerisinde üç saat kaynatýlýp (95-100 derecede) suyu uçurulmuþ. Elde edilen turp tohumu sulu özütü yedi gün boyunca sýçanlara artan miktarlarda uygulanmýþ. Deney sonuçlarý deðerlendirildiðinde turp tohumu sulu özütünün etkinliðinin bu amaçla yararlanýlan bir ilaç olan mesalazin kadar kuvvetli olduðu gözlemlenmiþ. Turp tohumunun, iltihaba yol açan proteinleri ve oksidatif hasara neden olan metabolitleri belirgin bir þekilde (yarý yarýya) baskýladýðý tespit edilmiþ.
Deney sonuçlarýný incelediðimde yüksek miktarlarda uygulandýðýnda gözlenen etkinin mesalazin ilacýyla ayný seviyede olduðu görülüyor. Kanýmca uygulanacak miktar olarak bir-iki çay kaþýðý turp tohumunun havanda kabaca dövülüp aç karnýna suyla yutulmasý ve bu uygulamanýn bir-iki hafta sürdürülmesi yararlý olabilir. Olabilir diyorum çünkü deney hayvanlarýnda gerek turp tohumu ve gerekse mesalazin ilacý izlenen belirteçler üzerinde ancak yüzde 50-60 civarýnda etkili olabilmiþ. Bence denemekte yarar var.
