Türkiye ile ABD’nin terör örgütü DAEÞ’e (IÞÝD) karþý ortaklýðýnda gelinen yeni aþamayý Baþbakan Yardýmcýsý Bülent Arýnç önceki gün açýkladý.
Arýnç, “Niteliðini tam olarak ifade etmeyeceðim ama bir uzlaþma saðlanmýþtýr. Bundan sonra yapýlabilecek müþterek harekatlar konusunda fikir birliðine, eylem birliðine varýlmýþtýr. Bununla ilgili bir Bakanlar Kurulu kararý imzaya açýlmýþtýr” dedi.
Bu uzlaþmanýn arka planý ve içeriðine dair söyleyebileceklerimiz epeyce olgunlaþtý:
Önce arka plan:
Uzlaþmanýn altyapýsý 7-8 Temmuz tarihlerinde ABD Baþkaný Barack Obama’nýn DAEÞ’e karþý küresel koalisyon için özel temsilcisi emekli general John Allen’in baþkanlýðýndaki ABD heyetinin Ankara’da yaptýðý çalýþmalarda oluþturuldu.
- ABD heyeti hava operasyonlarý için Ýncirlik’i kullanmak ve Türkiye’nin de bu operasyona katýlmasýný istedi.
- Türkiye de operasyona ‘vurucu güç’ olarak katýlmayacaðýný; ancak ABD uçaklarýna izin vermeye karþýlýk Suriye içinde uçuþa yasak ve güvenli bölge oluþturulmasýný; PYD’nin Kuzey Suriye’de etnik temizlik yaparak alan hakimiyeti saðlamasýnýn önlenmesini þart koþtu.
Uzlaþmayý ve ne anlama geldiðini yine soru-cevaplarla açýklayalým:
- ABD Ýncirlik’i nasýl kullanacak, ne kazanacak?
- ABD uçaklarý Ýncirlik’i DAEÞ’e karþý hava operasyonlarýnda kullanabilecek.
- Böylece hem hýzlý müdahale hem de tasarruf etmiþ olacak. Zira ABD halen Körfez’den ve Akdeniz’deki gemilerinden kalkan uçaklarýyla IÞÝD’e hava operasyonu yapýyor. Bu da Ýncirlik’e göre en az 4 kat daha fazla süre ve maliyet demek.
- Silahlý insansýz hava araçlarý da bu amaçla kullanýlabilecek.
- ABD Kobani’de olduðu gibi yine PYD’ye alan kazandýrmak için Ýncirlik’i kullanamaz mý?
Bu konu da konuþuldu. ABD, Türkiye’nin PYD ile ilgili hassasiyetlerini de dikkate alacak. PYD veya ýlýmlý muhalifler arasýnda ayýrým yapmadan, hangi yönde olursa olsun DAEÞ’in saldýrýlarýna müdahale edecek.
- Bu nasýl kontrol edilecek?
Ýncirlik’teki komuta merkezinde Türk subaylar da bulunacak.
- Ýncirlik’ten Türk savaþ uçaðý kalkacak mý?
Evet ama sadece güvenlik amaçlý. Türk savaþ uçaklarý Suriye içinde bir bombalama operasyonuna katýlmayacak. Türkiye lojistik destek saðlayacak. Türkiye ayrýca, uzun menzilli top atýþlarýyla sýnýr ötesinde bir hattý güvenliðe alma kararý almýþtý. Gerek duyulursa bu tedbir uygulanacak.
- Türkiye ne kazanacak?
- Türkiye, hem Esad rejimi ve DAEÞ terörüne, hem de PYD’nin etnik temizlikle bölgeyi ele geçirme giriþimine karþý ýlýmlý muhaliflerin küresel koalisyonun hava korumasýna alýnmasýný saðlayacak.
- Nusaybin karþýsýndaki Cezire ve Suruç karþýsýnda Kobani kantonlarý, aradaki Tel Abyad bölgesinin ABD’nin hava desteðiyle DAEÞ’tan kurtarýlmasýyla PYD tarafýndan birleþtirilmiþti. Ancak uzlaþmaya göre Kobani ile batýdaki Afrin kantonu arasýndaki ýlýmlý muhaliflerle DAEÞ’in çatýþtýðý Cerablus bölgesi ‘kapanmayacak’... Bu bölgede DAEÞ vurularak bölgeyi ýlýmlý muhaliflerin kontrol etmesi saðlanacak.
- Baþta ÖSO’ya baðlý gruplar olmak üzere Esad karþýtý ýlýmlý muhaliflerin önemli ölçüde toparlanmasý, güçlenmesi saðlanacak.
- DAEÞ’le mücadele edemeyen küçük gruplarýn DAEÞ’e katýlmasý önlenecek, katýlanlarýn da ayrýlmasýna kapý aralanacak.
- DAEÞ ve Esad teröründen kaçarak Türkiye’ye sýðýnanlar için ýlýmlý muhaliflerin kontrolünde güvenli bölge oluþturulmuþ olacak.
- Daha ileri bir adým planlandý mý?
Bir sonraki aþama da DAEÞ’in lider kadrosu, komuta merkezleri ve baþta Esad yönetimi ile olmak üzere mali kaynaklarýna yönelik olacak.
Esad-DAEÞ petrol ticareti
Esad rejimi, petrol bölgesi Rakka civarýnda DAEÞ’le komþu.
Komþu diyorum, zira bir komþuluk iliþkileri var. Esad rejimi DAEÞ’ten ‘ýlýmlý muhalif gruplarla savaþmasý’ karþýlýðýnda petrol satýn alýyor!
Esad rejimi muhalif gruplarla çatýþtýðý Cerablus’a yakýn bölgelerden çekiliyor, muhalifleri havadan ve uzun menzilli toplarla vuruyor, DAEÞ de karadan girerek alan kazanýyor... Yani bir ‘ben çekiliyorum, hava desteði vereyim, sen gir’ diyor.
Cerablus bölgesinin Türkiye sýnýrý 70-80 km civarýnda. Suriye içlerinde Idlib’e kadar da 35-40 kilometre derinliði olan bir bölge.
Ýþte Türkiye’nin ABD uçaklarýnýn DAEÞ’e yönelik hava operasyonlarý için Ýncirlik’i açma kararýnda bu
bölge etkili oldu.
