Gelecek perþembe günü dünya tarihinin en ilginç seçimlerinden biri yapýlacak. Ýskoçya’nýn bizim Ýngiltere diye bildiðimiz Birleþik Krallýk Ýngiltere’den ayrýlma referandumundan söz ediyorum. Bu referandumdan çýkacak sonucun petrolden, Avrupa Birliði’ne ve Ýspanya’ya kadar bir sürü yansýmasý olacak. Sýkýcý 1-2 bilgi paylaþmadan yazýyý bitirmek zor ama ilginç ve gülümseten noktalarý es geçmeyeyim...
Bu referandum ilginç, çünkü, ayrýlmak isteyen, ayrýlmak istediði ülkenin para birimini kullanmaya devam etmek istiyor. Ýlginç, çünkü, ayrýlmayalým diyen, ayrýlýrsak paramý kullanamazsýn diye ayak diretiyor.
***
Biz tamamýna Ýngiltere diyoruz ama o ülkenin adý Birleþik Krallýk. Birleþik Krallýk, Ýngiltere, Ýskoçya, Galler ve Kuzey Ýrlanda’dan oluþuyor. Dýþiþleri, savunma, ekonomi gibi konularda tek yetkili Londra, eðitim, saðlýk, belediye gibi alanlarda yetki merkezi hükümetlerde.
Ýskoçya’nýn Ýngiltere’den ayrýlmak istemesinin temel sebebi 24 milyar varillik Kuzey denizi petrol ve doðalgaz kaynaklarý. Ýskoçya çýkarýlan petrolden yüzde 15 civarý bir pay alýyor ve bu rakamý yeterli bulmuyor.
Ýngiltere’yse baþarýnýn kendisinin olduðu görüþünde ve bu yüzden aslan payýný alýyor. Ýngiltere’nin nükleer silahlarýnýn depo alaný gibi baþka bazý noktalar da var ama ana konu baþlýðý tam olarak bu.
***
Referandum son derece ilginç olacak zira 16 yaþýndan büyük olan herkes oy kullanacak. Peki Ýskoçya ayrýlýk kararý verirse ne olacak?
Mesela, Avrupa Birliði’ne üyelik durumu tartýþmalý, mesela Birleþmiþ Milletler’e nasýl ve ne zaman üye olacak mesela 2016 Olimpiyatlarýna Ýskoçya bayraðý altýnda katýlabilecek mi?
Bir de baþka yansýmalar var, mesela Ýþçi Partisi iktidara hep Ýskoçya’dan aldýðý blok oylarla yürüdü, bu Ýngiltere’yi gelecekte hep muhafazakarlar mý yönetecek sorusunu da sorduruyor.
Bir baþka etki Ýspanya’da olacak. Katalanlar 9 Kasým’da Ýspanya’dan ayrýlalým mý diye referanduma gitmek istiyorlar ama Madrid bu referandumu yasa dýþý ilan etti. O yüzden Ýspanya’nýn gözü de 18 Eylül’de Ýskoçya’da olacak...
***
Bir zamanlar topraklarýnda güneþ batmayan ülke olan Ýngiltere þimdi önemli bir parçasýný kaybedebilir.
Seçmen yaþý, kampanya süreci, yaþanan tartýþmalar alýþtýklarýmýzdan çok farklý. Ýngiliz usulü boþanma sanýrým böyle bir þey...
