Ýnsanlar birbirinden bir düzeyde farklý bir düzeyde benzer. Örneðin zekâ düzeyleri, entelektüel geliþkinliði, öðrenme kapasiteleri, kiþilik güçleri, ahlaki seviyeleri, yetenekleri, beden ölçüleri, fiziksel güçleri, ekonomik düzeyleri, sosyal kökenleri açýsýndan spektrumal daðýlým içindeler. Bahsettiðim her bir parametre açýsýndan alt, orta veya üst düzeydeler. Baþka þekilde söylemek gerekirse, 0 ile 100 arasýnda belirli bir puan alabilirler. Yalnýz tek bir alanda yüksek puan almaktan daha önemli olan ise sahip olduklarý profil. Profilden kastým þu: Yukarýdaki parametrelerin her birinden aldýklarý puanlarýn bir araya gelmesiyle oluþan toplam hal. Yani resmin bir parçasý deðil bütünü.
Bazý insanlar yukarýda saydýðým parametrelerden bir veya ikisinden oldukça yüksek puan alarak, diðer insanlarýn arasýnda sivrilebilirler. Bu onlarý özel bir sporcu, müzisyen, akademisyen, iþ adamý, sanatçý, yazar, sanatkâr vb. yapabilir. Örneðin Ronaldo veya Messi futbol yetenekleri ile diðer futbolcular arasýnda özel bir yerdeler.
Ýnsanlar herhangi bir yetenek açýsýndan ne kadar üst düzeyde olursa olsun, hatta çok sayýda özellikten çok yüksek puan alarak özel bir profile sahip olursa olsunlar, son noktada sýnýrlý varlýklar. Örneðin bugünün en iyi futbolcusu sayýlan Ronaldo ve Messi’nin serbest atýþtan gol yapma oranlarý yüzde 10’un altýnda. Yani alanýnýn en iyileri bir serbest atýþýn yüzde 90’nýný gole çeviremiyor.
Düþünce tarihi büyük filozof ve teorisyenlerle dolu. Bu kiþiler hem zamanlarýný hem de sonraki dönemleri etkilemiþler. Sonunda söyledikleri þeyler hakikatin kendisi olmadýðý açýk. Her biri ayný zamanda yanlýþ ve eksik þeyler de söylemiþ. Söyledikleri tartýþýlmýþ, aþýlmýþ hatta çoðu zaman artýk dikkate alýnmaz olmuþ. Gerçekten de insanlar sýnýrlý bilgi iþleme ve yorumlama kapasitesine sahip. Farkýmýz sadece diðer insanlarýn ortalamalarýndan farklý olmaktan ibaret.
Bazý insanlar çok özel olduklarýna inanýyorlar. Hakikati yakalamýþlar da oradan konuþuyor havasýndalar. Belki de gerçekten bir iki özellik açýsýndan oldukça iyiler. Hatta özel bir profilde insan demeyi bile hak edebilirler. Ama onlar da sýnýrlý varlýklar. Sözlerinin gerçeklik oraný Messi’nin serbest atýþlarý gole çevirmesinden daha fazla deðil. Fark sadece gol olup olmamasýný kolay ölçmemiz. Büyük ve havalý sözlerin nitelik deðerlendirmesini yapmak, gol oldu veya olmadý demek kadar kolay deðil.
Kendimizin sýnýrlarýný ve hakikatin karmaþýklýðýný bilmek, her birimizin ve topluluklarýmýzýn zamanýn içinde sýnýrlý aktörler olduðunu bilmek, ölümcül varlýklar olduðumuzu hatýrlamak zorundayýz. Bir virüs mikrobu, bir kanser hücresi, bir demansa sebep olan nöron yýkýmý, bir deprem hareketi, bir meteor çarpmasý karþýsýnda zayýfýz.
Sýnýrlý varlýklar olduðumuzun farkýna varmak bizi harekete geçirmekten alýkoymamalý. Sadece özel olma iddialarýna girmeden makul düzeyde iþler yapmaya koyulmaya sebep olmalý. Ben kendime artýk þöyle bir soru soruyorum: Bir derdin devasýna katký saðlayacak ne yapabilirsin?
