Ýyi ki çocuklarýmýzý ufak yaþlardayken, semt pazarýmýza götürmüþüz. Onlara sebzeleri ve meyveleri tanýtabilmenin en güzel ve akýlda kalýcý þekliydi bu. 15 yýlda çok þey deðiþti, artýk pazara gidecek vaktimiz yok. Geçenlerde, internet üzerinden ayakkabý ve giysi sipariþlerinden sonra, oðlumun sanal bir marketten satýn aldýðý su, ekmek ve patatesi de görünce dehþete düþtüm. Belki de birkaç yýl içinde bütün dükkanlar kapanýr, semt pazarlarý tentelerini toparlayýp sýrra kadem basarlar diye düþündüm. Bir arkadaþýmýn kýzý da internet üzerinden akvaryum balýðý sipariþi vermiþ. Gençlere akýl sýr ermiyor!
Tüketim þekil deðiþtirdi. Gençlerimiz artýk bizim yaptýðýmýz þekliyle alýþveriþ yapmýyor. Global araçlarla iþini gören yeni ve kalabalýk bir baþka portföy var. Bilinçli olarak müþteri demedim, çünkü müþterinin yüzü vardýr, sesi duyulur, onunla temas edilir, o gerçektir, ama artýk sanal dalgalar halinde hareket eden portföylerdir söz konusu olan.
Hafta sonu WISDOM grubuyla gerçekleþtirdiðimiz ''Gençlik'' konulu beyin fýrtýnalarý esnasýnda da masalarda konuþuldu: Tüketim merkezli bir hayat ekseni üzerinde dönüyoruz. Toplumsal hayatýmýzýn her aný, tüketim ortamlarýna göre inþa ediliyor. Ritzer'in ''tüketim katedralleri'' dediði büyük ve büyülü alýþveriþ merkezleri, artýk yaþamýn akýp geçtiði merkezler iþlevini görüyor. Ýnsanlarýn zevk aldýðý, neþelendiði, eðlenceli ve sihirli ortamlar, giderek hayatýn yaþandýðý mekanlara dönüþüyor... Ýnsanlar evlerde veya misafirlikte deðil, adeta ''hacca'' çevirdikleri bu yeni mimaride sosyalleþmekte ve tatmin olmaktalar...
WISDOM ribatýnda dinlediðimiz gençler ve analizini yapmakta olduðumuz gençlik gruplarýnýn tutulduðu atomize yalnýzlýk, maalesef turbo kapitalizmin kancalarýndan oldu... Kapitalizmin güçlü seli, büyüsü bozulan dünyada bireyin yapayalnýzlýðýný farkedince bunu sürdürülebilir bir yaþam þekline dönüþtürmeyi hedefledi.
Ýnternet ortamýndan sürüme giren çok çeþitlendirilmiþ hizmetler, artýk kesintisiz ve sýnýrsýz bir tüketim evresini oluþtururken, tüketimin mimarisi de deðiþmiþtir... Yani artýk sadece çok alýþveriþ deðil, sürekli ve sýnýrsýz kuralýyla, sanal alýþveriþin boyunduruðu altýndayýz...
Yeni yaþam trendleri; ''sürekli ve sýnýrsýz'' olunca, alýþveriþ ve tüketim çýlgýnlýðý ilk aþamada eðlenceye, ikinci aþamada hayatýn kendisine dönüþtü. Mimari de buna uygun olarak giderek mekansýzlaþtý. Ýþler, ''süreçler halinde'' ekranlarýmýz üzerinden gidiyor.
Çok televizyon seyretmeyi eleþtirdiðimiz günler de eskide kaldý... Artýk televizyon yerine mobil telefonlardan kesintisiz takip edilen cidden sürükleyici ve çok daha profesyonelce hazýrlanmýþ diziler, oyunlar, haberler, müzik kanallarý, hiç kapanmayan sanal alýþveriþ siteleri ile baþka bir hayata maruz kalýyoruz.
Gençler bizden evvel vardýlar bu ülkeye... ''Boþ zaman'' diye bir zamanýn olmadýðý bir boyutsuzluk bu... ''Bir bildiði var'' derdik mesela, enginlere dalmýþ bakan birisini gördüðümüzde. Düþünmek için durmak ve beklemek gerekirdi. Geçen gün Gelibolu'daki Azaplar Mescidinin önünden boðazý seyreden iðde aðacýnýn resmini koydum sosyal medyaya... Caný sýkýlmýyor mu bu aðacýn diye yazmýþ gençler. ''Can sýkýntýsý'' gençlik sosyolojisinin temel kavramlarýndan...
