1984’le 1987 yýllarý arasýnda Viyana metrosunda intihar edenlere dair bir sürü haber yapýldý. Sonra bu gidiþe bir dur dendi, haberler çok daha dikkatli yapýlmaya baþlandý. Sonuç mu, ilk 6 ayda Viyana metrosunda intihar ve intihar giriþimleri yüzde 80 oranýnda azaldý. Sürpriz deðil bu aslýnda. Ünlü Alman yazar Goethe’nin Genç Werther’in Acýlarý romaný 1774 yýlýnda yayýnlandý.
Arkadaþýnýn niþanlýsýna aþýk olan bir adamýn yaþadýðý aþk-dostluk-ahlaki deðerler çatýþmasýnýn intiharla son bulmasýný anlatýr bu roman Kitap yayýnladýktan sonra Almanya’da roman kahramaný Werther gibi mavi ceket-sarý pantolon giymek moda oldu bir de intiharlar... O günden beri intiharlarýn bulaþýcý olduðu bilinir insanlýk tarafýndan, týp bilimi Werther Etkisi diye tanýmlamýþtýr bu durumu...
***
Bu hafta genç bir adamýn intiharý ve intiharý öncesi kaydettiði videoyu konuþtuk bol bol. Hadi sosyal medya bu konuda umursamaz hadi sosyal medya figürlerinin bu tür etkilere dair fikri yok ama medyayý ne yapacaðýz? Dünya Saðlýk Örgütü 2008 yýlýnda medya çalýþanlarý için bir rehber hazýrladý. Bu rehberde intihar haberleri, haberlerin iþleniþi, baþlýklarýn etkileri ve yapýlmasý gerekenler anlatýlýr.
Bitti mi derseniz bitmedi. Medyanýn akil adamlarý diye tanýmlayabileceðimiz Dünya Ombudsmanlar Konseyi bu meseleyi ilk 2002 yýlýnda ele almýþ, intiharla bilimsel olarak ilgilenen kurumlarla iþbirliði yaparak bu tür haberlerin özendirici olmamasý için yapýlmasý gerekenleri sýralamýþtý. Türkiye’de biraz konuþulmuþtu bu iþler ama belli ki unutulmuþ, belli ki reyting-tiraj þehveti bilimsel yaklaþýmýn önüne geçmiþ...
HHH
Türkiye 2000 ve 2001 yýllarýnda Batman’da intihar eden kýzlarýn haberlerini okudu, izledi. O haberler ne kadar özendiriciydi biraz tartýþtýk sonra unuttuk... Þimdi hayatý boyunca adýný-sanýný hiç duymadýðýmýz, iyi eðitimli bir genç adam intihar etti, gazetelerde sayfa sayfa haber oldu. Kimsenin kendisini umursamadýðýný düþünen, sokaktaki adýyla hiçlik sendromu yaþayan kaç kiþi bu haberin yarattýðý etkinin altýna girmiþtir acaba?
Canýna kýyarak dikkat çekmek, canýna kýyarak herkesin bildiði, konuþtuðu bir mesele haline geleceðini düþünmek... Konu intihar olduðunda haberin yaratacaðý etkiyi mutlak
düþünmek gerek.
***
Ölüm nedeninin intihar olduðunu baþlýkta deðil haberin içinde vermekten tutun da, intihar giriþimi haberinde “baþarýsýz oldu” demek yerine ölümle sonuçlanmayan giriþim demek bile önemli bu tür durumlarda..
Dünya medyasý da o noktadan uzakta þu an ama kesin olan þey þu, intihar bulaþýcýdýr ve haberini verirken çok dikkat etmek gerekir..
