1984’le 1987 yılları arasında Viyana metrosunda intihar edenlere dair bir sürü haber yapıldı. Sonra bu gidişe bir dur dendi, haberler çok daha dikkatli yapılmaya başlandı. Sonuç mu, ilk 6 ayda Viyana metrosunda intihar ve intihar girişimleri yüzde 80 oranında azaldı. Sürpriz değil bu aslında. Ünlü Alman yazar Goethe’nin Genç Werther’in Acıları romanı 1774 yılında yayınlandı.
Arkadaşının nişanlısına aşık olan bir adamın yaşadığı aşk-dostluk-ahlaki değerler çatışmasının intiharla son bulmasını anlatır bu roman Kitap yayınladıktan sonra Almanya’da roman kahramanı Werther gibi mavi ceket-sarı pantolon giymek moda oldu bir de intiharlar... O günden beri intiharların bulaşıcı olduğu bilinir insanlık tarafından, tıp bilimi Werther Etkisi diye tanımlamıştır bu durumu...
***
Bu hafta genç bir adamın intiharı ve intiharı öncesi kaydettiği videoyu konuştuk bol bol. Hadi sosyal medya bu konuda umursamaz hadi sosyal medya figürlerinin bu tür etkilere dair fikri yok ama medyayı ne yapacağız? Dünya Sağlık Örgütü 2008 yılında medya çalışanları için bir rehber hazırladı. Bu rehberde intihar haberleri, haberlerin işlenişi, başlıkların etkileri ve yapılması gerekenler anlatılır.
Bitti mi derseniz bitmedi. Medyanın akil adamları diye tanımlayabileceğimiz Dünya Ombudsmanlar Konseyi bu meseleyi ilk 2002 yılında ele almış, intiharla bilimsel olarak ilgilenen kurumlarla işbirliği yaparak bu tür haberlerin özendirici olmaması için yapılması gerekenleri sıralamıştı. Türkiye’de biraz konuşulmuştu bu işler ama belli ki unutulmuş, belli ki reyting-tiraj şehveti bilimsel yaklaşımın önüne geçmiş...
HHH
Türkiye 2000 ve 2001 yıllarında Batman’da intihar eden kızların haberlerini okudu, izledi. O haberler ne kadar özendiriciydi biraz tartıştık sonra unuttuk... Şimdi hayatı boyunca adını-sanını hiç duymadığımız, iyi eğitimli bir genç adam intihar etti, gazetelerde sayfa sayfa haber oldu. Kimsenin kendisini umursamadığını düşünen, sokaktaki adıyla hiçlik sendromu yaşayan kaç kişi bu haberin yarattığı etkinin altına girmiştir acaba?
Canına kıyarak dikkat çekmek, canına kıyarak herkesin bildiği, konuştuğu bir mesele haline geleceğini düşünmek... Konu intihar olduğunda haberin yaratacağı etkiyi mutlak
düşünmek gerek.
***
Ölüm nedeninin intihar olduğunu başlıkta değil haberin içinde vermekten tutun da, intihar girişimi haberinde “başarısız oldu” demek yerine ölümle sonuçlanmayan girişim demek bile önemli bu tür durumlarda..
Dünya medyası da o noktadan uzakta şu an ama kesin olan şey şu, intihar bulaşıcıdır ve haberini verirken çok dikkat etmek gerekir..
