Irak Cumhurbaþkaný yardýmcýsý Tarýk Haþimi hakkýnda Interpol tarafýndan yakalama kararý çýkarýlmasý, Erbil ve Baðdat arasýnda yaþanan gerginliðin, Kerkük üzerinden iyiden iyiye týrmanmasý, dikkatleri bir kez daha bölgeye çevirdi.
Irak Baþbakaný Nuri Maliki, kýsa bir süre önce bakanlar kurulu toplantýsý yapmak üzere Kerkük’e gelmek istemiþ, ancak özellikle bölgesel yönetim ve Mesut Barzani’nin tepkisi üzerine programýný ertelemiþti. Maliki, ertelediði Kerkük programýný önceki gün gerçekleþtirdi ve binlerce askerin ve aðýr silahlarýn gölgesinde bakanlar kurulu toplantýsý yaptý.
Ýlginç olan bu toplantýya sadece Arap kökenli bakanlar ve Türkmen bakan Turan Müftü katýldý. Kabinenin Kürt üyeleri ise toplantýyý protesto ettiler.
Hazýr konu Türkmenlere gelmiþken, toplantýya katýlan ve Irak Türkmen Cephesi üyesi olan Turan Müftü ile ilgili bir iki not aktaralým. Öncelikle Maliki’nin yanýnda tavýr alarak toplantýya katýlmasý, cephenin Türkiye ile iliþkilerini dikkate aldýðýmýzda hayli tuhaf. Gerçi bölgeden haber aldýðým kaynaklar, ‘Turan Müftü’nün bu tavrýnýn þaþýrtýcý olmadýðýný, yaklaþýk iki hafta önce Musul’u ziyaret ettiðinde cepheye uðramadan Maliki’nin özel operasyon biriminde misafir olduðunu’ aktardýlar.
***
Bugün yaþananlara baktýðýmýzda, Ankara’nýn Irak konusunda izlediði politikanýn, ne kadar yerinde olduðunu takdir etmek gerekiyor. Irak’taki tüm siyasi aktörlerin sistem içinde kalmasýný ve seçimlere katýlmasýný ýsrarla isteyen Türkiye, bu anlayýþ doðrultusunda Irakýyye listesini oluþturdu. Belki en önemli sorun listenin baþýnda Iyad Allavi gibi bir ismin bulunmasýydý. Ama buna raðmen söz konusu liste seçimlerden birinci çýktý. Ancak hükümet kuracak çoðunluðu elde edemediði için iktidar denkleminin dýþýnda kaldý.
Kuþkusuz Irak gibi bir ülkede iktidarýn dýþýnda kalan bir yapýyý ayakta tutmak kolay deðil. Nitekim Irakýyye listesi de zaman içinde bazý çözülmelerle karþý karþýya kaldý. Bunda hem Maliki’nin, hem de bazý bölgesel aktörlerin önemli rolü oldu.
Ancak þu anda yaþanan krizin, çok daha derin olduðunu görmekte yarar var. Irak Baþbakaný Kerkük’e, silahlarýn, havada uçan helikopterlerin gölgesinde girebiliyorsa zaten iþler rayýndan çýkmýþ demektir. Öte yandan Bölgesel Kürt yönetiminin lideri Mesut Barzani’nin de bu saatten sonra iþi alttan almaya niyeti yok. Hatta neredeyse ‘inceldiði yerden kopsun’ havasýndalar.
Ýnceldiði yerden kopar mý sorusunun cevabý, öncelikle iki büyük bölge ülkesinin parantezinde aranmalý. Ýran; Maliki hükümeti ve Þiiler üzerinden elde ettiði nüfuzu elbette kolayca býrakmayacaktýr. Bununla beraber çok güçlü ve Saddamlaþmýþ bir Maliki’yle Irak’ýn tek parça kalamayacaðýný da çok iyi biliyorlar.
Türkiye, bir yandan kendi güvenlik krizinin bir parçasý olan Kuzey Irak’la ilgili iliþkileri sýcak tutarken, bir yandan da Sünni Araplar üzerinden kendisine yapýlan hamlelere karþýlýk vermeye çalýþýyor. Bu arada Irak Þiilerinin daha ‘akil’ isimleriyle temaslarýný devam ettirerek, muhtemel bir yeni iktidar dengesinde etki alanlarý oluþturmak istiyor.
Ankara-Baðdat-Erbil-Tahran dörtgeninde devam eden bu sürecin, karþýmýza bölünmüþ bir Irak mý, yoksa çatýþmalarý daha da derinleþen bir yeni iç savaþý mý getireceðini, herkes kendi bulunduðu cepheden izliyor.
Bu tartýþmalarýn tam ortasýnda Kerkük krizi duruyor ve eðer Ankara bu konuda Erbil’i de yanýna alarak bir çözüm üretmeyi baþarabilirse, önemli bir hamle yapmýþ olacak. Maliki’nin binlerce silahlý adamýyla ‘Kerkük’te ben de varým’ demesi boþuna deðil ve bir anlamda erken hamle yaparak Türkiye’nin önünü kesmeye çalýþýyor.
Zor ve hayli sýcak bir dönem bekliyor Irak’ý ve elbette Türkiye’yi, Ýran’ý. Uluslararasý aktörleri saymaya ise yerim kalmadý.
