Dünyanýn dikkati Suriye’de toplanmýþ durumda, ancak Irak’ta da durum farklý deðil.
2003’teki iþgalden itibaren her gün bir çatýþma ya da terör eylemi nedeniyle insanlar ölüyor. Son altý ayda terör nedeniyle 4 binden fazla insan öldü. Sadece Temmuz ayýnda yani Ramazan’da 1057 kiþi terör saldýrýlarý nedeniyle hayatýný kaybetti.
Bu rakamlar, BM Irak Temsilciliði tarafýndan yayýnlanan resmi veriler. Muhtemelen bir bu kadar da resmi olmayan rakam vardýr.
Son dönemlerde yaþanan eylemlerin büyük çoðunluðu, baþta Baðdat olmak üzere kentlerde, pazar yerlerinde, çoluk çocuðun ortalarda olduðu yerlerde gerçekleþtiriliyor, dolayýsýyla bir eylemde çok sayýda kiþinin ölümüne yol açýlýyor. Yine son dönemlerdeki eylemlerin daha çok Þiilerin yoðun yaþadýklarý yerleri hedef seçtiði de belirtilmeli. Üstelik seçilen yerlerde Þiilerin baþka etnik ya da mezhep gruplarýyla iç içe deðilse de yan yana yaþadýklarý hatýrlatýlmalý.
Þiilere yönelik saldýrýlar genel terör eylemlerinde aðýrlýklý yer tutmasýna raðmen, Sünnilere yönelik eylemler de oluyor. Dolayýsýyla Irak, görüntü itibarýyla terör örgütlerinin savaþ alaný olmuþ durumda.
Þii-Sünni mücadelesi
Bununla birlikte, terör eylemlerini gerçekleþtirenlerden bazýlarýnýn örgüt deðil bizzat merkezi hükümet güçleri olduðu söylenebilir. Görüntü mezhepsel farka dayalý örgütler savaþý gibi olsa bile, meselenin özü daha çok Suriye’ye benziyor; bir tarafta Maliki yönetimi yer alýrken karþý tarafta muhalifler bulunuyor.
Irak’taki muhalefet, Maliki yönetiminin Þii olmayan her kesimi dýþladýðýný ve ayýrýmcýlýk yaptýðýný ileri sürerek zaten uzun bir süredir direniþ sürdürüyorlardý. Maliki, bu direniþi kýrmak için sert önlemler almaya baþladý, ‘terörle mücadele’ baþlýðý altýnda insan avý baþlattý. Terör saldýrýlarý da zaten bu uygulamalardan sonra arttý.
Ýddialar doðruysa, Irak’ta Þiileri hedef alan eylemlerin arkasýnda El-Kaide’nin Irak kolu ve onun lideri Ebubekir El Baðdadi bulunuyor. Baðdadi, ABD’nin aranan insanlar listesinin üst sýralarýnda yer alan bir isim, zira Ebu Gureyb hapishanesine yapýlan saldýrý emrini bizzat verdiðini beyan etmiþti. Ayrýca ABD’nin Irak’ta düzen kurmaya çalýþtýðý sýrada bakanlýklara yönelik saldýrýlarýn arkasýnda da bu ismin olduðu ileri sürülmüþtü. Bugün baþýna 10 milyon dolar ödül konmuþ durumda.
ABD’nin beklentisi
El-Kaide karþýsýnda ABD Dýþiþlerinden gelen açýklamalarla Maliki’nin açýklamalarý arasýnda büyük benzerlik var. Bu da ABD’nin Maliki’nin mücadelesini desteklediðini gösteriyor.
Ayrýca Maliki Irak içinde hýzýný alamayarak Suriye’ye de açýlmýþ durumda. El-Kaide’nin Suriye iç savaþ ortamýndan yararlandýðýný ve burada neredeyse kendilerine özerk bölge kurduklarýný, oradan da Irak’a müdahale ettiklerini ileri sürüyor.
Bu iddia büyük ölçüde gerçeði yansýtýyor. Ancak Irak’ta El-Kaide’nin iþ yapabileceði bir siyasi ortam var ve esas önemli olan bu. Sünnileri dýþladýðý her durum Maliki’yi el-Kaide ile karþý karþýya getirecek bir zemin hazýrlýyor. Örgütle mücadele etmek, soruna kalýcý çözüm üretmekten daha kolay geliyor demek ki. Oysa bu mücadeleyi kazanma ihtimali zayýf.
Ancak, El-Kaide ile savaþtýklarý sürece Esad ve Maliki’nin ABD müttefiki olarak kalacaklarýna þüphe yok. Bu isimlerin Ýran’a yakýn olduðu düþünülürse, ABD’nin Ýran ile iliþkilerini düzelteceði de öngörülebilir. Hatta bir örgüt bile El-Kaide ile mücadele ediyorsa, ABD’nin onu destekleyeceði söylenmeli.
ABD, El-Kaide ile mücadelesini sadece Ýran açýlýmýna baðlayamayacaðýna göre, kaçýnýlmaz olarak yeni müttefikler arayacaktýr. Türkiye bu konuda etkin rol alamazsa, ABD Türkiye’yi rahatsýz edecek bazý ortaklýklar kurmaktan çekinmeyecektir.
