Irak on yýl önce iþgal edildiðinde, Bush’un hedefinde olduðu düþünülen iki ülke daha vardý. Suriye ve Ýran. Irak’tan sonra sýranýn Suriye’de olduðu, daha sonra Ýran’a da askeri bir çýkarma yapýlacaðý iddia ediliyordu. Bu iddialar gerçekleþmedi. Ama o tarihten bu yana da, Ýran daha sert bir siyasi zeminde küresel güçlere karþý, Doðulu deðerleri sahiplenen ve küresel güçlerin tahakkümüne karþý, Doðu’nun hükümranlýk haklarýndan taviz vermemeyi dýþ politikasýnýn yegane ilkesi haline getiren bir mücadelenin temsilcisi olmayý sürdürdü.
Esat ayný dönemde, dünyaya, Suriye’deki rejimin deðiþebileceði yolunda tümü de boþ çýkmýþ vaatlerde bulundu ve böylelikle de hem onunla mücadeleye hazýrlanan muhaliflerine karþý zaman kazandý hem uluslar arasý toplumu beklentide tutmayý baþardý.
Suriye’de kimyasal ve konvansiyonel silahlarla hayatýný kaybeden on binlerce insanýn ortaya koyduðu sarsýcý trajediye raðmen, Suriye’nin askeri olarak iþgali bir yana, Suriye problemi, artýk uluslar arasý bir oyun haline gelmiþ durumda.
Bu oyunun en güçlü aktörlerinden biri Rusya ise, hiç kuþku yok ki diðer de, Ýran’dýr.
Ýran’dan son zamanlarda umulmadýk ölçülerde yumuþama mesajlarý geliyor. ABD ve Ýran arasýndaki buzlar erimeye baþlýyor.
Ruhani’nin Waþington Post’ta yayýnlanan makalesi Ýran’ýn dünyaya yeniden açýlýmýný mümkün kýlacak ve otuz yýldan fazla bir zamandýr içinde bulunduðu uluslararasý kuþatmanýn çemberini kýrmaya yarayacak görüþlerle dolu olmasý bakýmýndan son derece önemliydi.
Ýran’daki seçim sistemi malum. Ayatullah Hamaney ve Devrim muhafýzlarýnýn tercihlerine raðmen iktidara gelmek mümkün deðil. Seçimlerde halk farklý siyasi programlar arasýnda bir tercih yapmýyor, böyle bir olanak yok. Ýran halký, daha çok, Hamaney ve Devrim muhafýzlarýnýn rýzasýný almýþ adaylar arasýnda tercih yapýyor.
Ruhani’nin þimdiye kadar ortaya koyduðu tutumuna bakýlýrsa, Ýran halkýnýn ‘dünyaya açýlmak ve dünyayla bundan böyle, daha fazla çatýþma içinde olmak istemediði anlaþýlýyor.
Ruhani’nin, ‘Halkýma verdiðim sözleri, dünyayla yapýcý etkileþime girme vaadim dahil, tutmakta kararlýyým’ diye yazmasý, halkýn deðiþim arzusunu açýkça ortaya koyuyor.
Halk ABD’ye meydan okumaya devam eden bir Ýran deðil, ABD dahil, bütün dünyayla iþbirliði yapmaya hazýr bir Ýran istiyor.
Ýran halký uluslar arasý kuþatmadan çok çekti.
Ýran bugün, ülkenin en önemli tek ürünü petrolünü dahi dünya piyasalarýnda, rekabet koþullarý içinde deðerlendirme imkanýna sahip deðil.
Ýran halký, ülkenin dýþ politikasýnýn Lübnan bataðýna saplanýp kalmasýndan memnun deðil.
Ve þimdi Ruhani’yi baþa getirerek bu politikanýn deðiþmesini talep ediyor.
Waþington Post’ta yayýnlanan makalesinde Ruhani bu gerçeðin altýný þu cümlelerle çiziyor:
‘Tedbir ve umut platformum, üç ay önce halktan geniþ çaplý yetki kazandý. Ýranlýlar iç ve uluslar arasý meselelere yaklaþýmýmý kucakladý, zira böyle bir yaklaþým için vaktin çoktan gelip de geçtiðini görüyorlardý. Halkýma verdiðim sözleri , dünyayla çarpýcý etkileþime girme vaadim dahil, tutmakta kararlýyým. Dünya deðiþti. Uluslararasý siyaset, artýk bir tarafýn kazançlarýnýn diðer tarafýn kayýplarýyla dengelendiði sýfýr toplamlý oyun ve tehditlerin deðil, iþbirliði ve rekabetin genellikle eþzamanlý cereyan ettiði çok boyutlu bir arena. Kan davalarý devri geçti. Dünya liderlerinden tehditlerin fýrsatlara çevrilmesine öncülük etmeleri bekleniyor.’
Ruhani’nin altýný çizdiði bu yeni dýþ politika perspektifinin, kýrk yýldýr kavgalý olunan dünyaya, Ýran’dan uzatýlan bir zeytin dalý olduðundan hiç þüphe yok.
Ruhani, ayný makalesinde, ‘dýþ politikanýn büyük bölümünün, iç politikanýn doðrudan bir iþlevi olduðu bir ortamda , ne istemediðine odaklanmak, pek çok dünya liderine kolay çýkýþ yolu saðlýyor. Ýnsanýn ne istediðini dile getirmesi için ise, daha çok cesaret lazým’ diyor.
Ýran’ýn yeni dýþ politikasýnýn dünyadaki karþýlýðýný görebilmek için, Ruhani’nin BM Genel Kurulunda yapacaðý konuþmayý beklemek lazým. Ýranlý liderler konuþtuðunda protesto edilir ve genel kurul salonu boþalýrdý. Umarým bu defa tersi olur..
