3 Ocak 2017 tarihinde alarabiya.net Türkiye’nin Rusya ile yakýnlaþmasýndan ve Suriye konusundaki anlaþmasýndan Ýran’ýn fevkalade rahatsýz olduðunu yazmýþtý.
Haberine de 2 Ocak tarihli Siyasetruz isimli Ýran gazetesini kaynak göstermiþti.
Habere göre gazete Suriye’de Ýran’ýn devre dýþý býrakýldýðýna dikkat çekiyor, Ýran’ýn bölgedeki aðýrlýðýna raðmen görmezden gelindiðini sorguluyor ve Türkiye’nin ýsrarýyla anlaþma metine sokulan yabancý güçlerin Suriye’den çýkmasý þartýndan duyduðu rahatsýzlýðý dile getiriyordu.
Dün Anadolu Ajansý’nýn dýþiþlerinden bir yetkiliye dayandýrdýðý ‘Türkiye-Rusya yakýnlaþmasý Ýran’ý rahatsýz etti’ haberi de ayný doðrultudaydý.
***
Kabul etmemiz gerekir kiÝran binlerce yýllýk geleneðe sahip bölgenin en güçlü devletlerinden biridir.
Kasr-ý Þirin’den beri çok ciddi problemler yaþanmasa da Ýran, Osmanlý’dan buyana Türkiye ile gizli bir rekabet halindedir.
Suriye, Irak ve Yemen politikalarý sebebiyle Ýslam dünyasýndaki Sünni kökenli taraftarlarýný büyük ölçüde yitirse de Ýran, kendi zaviyesinden baþarýlý bir politika gütmektedir.
Neticede Arap yarýmadasýný kuþatarak nüfuzunu hissettirmektedir.
***
Ancak Suriye ve Irak konusunda Ýran, yayýlmacý politikalarýnýn önüne set çektiði için Türkiye’den son derece rahatsýzdýr.
Köklü devlet geleneði sebebiyle bunu devlet ricalinin aðzýndan duyurmazlar.
Devlet ricali genelde Türkiye ile ilgili olumlu mesajlar verirler.
Rahatsýzlýklarýný ya alt düzeyde bürokratlar vasýtasýyla ya da dýþarýdaki kuklalarý aracýlýðýyla iletirler.
Geçmiþte Irak baþbakaný Maliki’nin Türkiye aleyhtarý mesajlarýný böyle okumak gerekir.
***
Bugün de durum çok farklý sayýlmaz.
Irak yönetiminin Baþika konusundaki anlamsýz ýsrarlarýnýn arkasýnda da Ýran faktörünü görmek gerekir.
Irak baþbakaný Haydar Ibadi bir taraftan Maliki ile rekabetinde elini güçlendirmek için Türkiye’ye yaklaþýrken öte taraftan Ýran’ý gücendirmemek için de Baþika konusunu sýcak tutma ihtiyacý hissediyor.
***
Neticede Ýran Türkiye’nin Fýrat Kalkaný harekatýndan daRusya ile yakýnlaþmasýndan da Türkiye’nin garantörlüðünden de fevkalade rahatsýzlýk duyuyor.
Ýran, Suriye ve Irak’ý kendi nüfuz alaný olarak görüyor dolayýsýyla Türkiye’nin her iki ülkeden de çekilmesini istiyor.
Kendi varlýklarýnýn o iki ülke hükümetlerinin resmi davetiyle gerçeklemesi sebebiyle meþru olduðunu, Türkiye’nin varlýðýnýn meþruiyet içirmediðini söylüyorlar.
***
Ýran, Suriye veIrak’taki binlerce milisiyle terör estirip kan dökmesini meþru görürken Türkiye’nin sivilleri koruyan politikasýný Esed’den izin almadýðý için gayri meþru görüyor!
Ayrýca resmi aðýzlar terörle mücadelemizi destekliyor açýklamalarý yapsa da Ýran PKK/PYD ile de dirsek temasýný da sürdürüyor!
Bütün bunlara raðmen büyük devlet politikasý güderek Türkiye ile iliþkilerini de sürdürmeyi biliyor!
***
Tabii bu sürdürülebilirlik konusunda Türkiye’nin yapýcý politikalarý önem arz ediyor.
Aslýnda her iki ülke de öncelikleri farklý olsa da birbirine muhtaç.
Bir yandan Suriye’de olduðu gibi karþý cephelerde, diðer yandan doðalgaz ve ticari iliþkilerde olduðu gibi ayný tarafta yer alabiliyorlar.
Ýster esneklik ister diplomasi diyin ama kolay güdülecek bir siyaset deðil!
