Selahaddin E. ÇAKIRGÝL
Selahaddin E. ÇAKIRGÝL
Tüm Yazýlarý

‘Ýran'ýn Suriye'de Rusya ile güç yarýþýnda olmadýðý'ný, niçin ‘Hizbullah lideri' açýklýyor?

Rusya medyasýnda son zamanlarda, Suriye üzerine ve Esed rejimini ‘tahammül edilemez’ diye niteleyen yazýlar bile yazýlýyor. Hattâ, Esed Hanedaný’nýn yolsuzluklarý bile Rusya medyasýnda yer alýyor. Ayrýca Rusya, ‘Ýsrail’i ve Irak’taki Amerikan güçlerini rahatsýz etmek için Suriye’den faydalanan Ýran güçlerinin buradan çýkmasýný’ da istiyor. ‘Gayriresmî görünümlü güvenlik gücü’ olarak gösterilen ’Vagner’ güçlerinin patronu ve Putin’in en büyük destekçilerinden olan rus oligarký Yevgeny Prigozhin’in elindeki Federal Haber Ajansý’nda, 17 Nisan günü üç ayrý makaleyle açmýþtý bu perdeyi.. Ayrýca, ‘Rus firmalarýnýn Suriye’yi yeniden inþa etmek isterken, kazanacaklarýný hayal ettikleri yüzmilyarlarca dolarlýk kaynaðýn bulunabileceðine güvenle bakmadýklarý’ da anlatýlýyordu bu yazýlarda..

***

Ama, Ýran’ýn da Rusya’dan iþkillenmekte olduðu, Ýran medyasýnda yayýnlanan temkinli- frenli yazýlardan da anlaþýlýyordu. Ki, Ýran da, tarihteki en aðýr yenilgilerini, -týpký Osmanlý gibi- Rusya’dan taddýðýný unutmuyor.

Ve, Ýran bugün, halkýn ‘Hacý Qaasým’ dediði ve 5,5 ay öncelerde Amerika tarafýndan öldürülen Süleymanî’nin, 2015’te Moskova’ya gönderilip, Putin’i, ‘Aksi halde, Suriye’yi Amerika ele geçirecektir’ diye, ‘Suriye’ye müdahale etmesi için iknâ ettiðini’ gururla dile getirdikleri günlerin ve ‘Beþþâr bizim kýrmýzý çizgimizdir..’ sözünün çok uzaðýnda.. Ama, Putin, Suriye’yi son 5 sene içinde beklemediði þekilde adým adým ele geçirmiþ olup, bugün, Beþþâr’ý da, Ýran’ý da satabileceðinin iþaretlerini vermektedir. Ýsrail rejimi ve Amerika ise, þimdilik seyirci gibi..

***

Ýþte bu merhalede.. Lübnan’daki Hizbullah Örgütü lideri Hasan Nasrullah, 13 Mayýs Çarþamba günü yaptýðý ilginç konuþmasýnda , ‘Ýran’ýn Suriye’de Rusya ile bir güç yarýþýnda olmadýðýný’ söyleyiverdi ve bu sözler 14 Mayýs günü Ýran medyasýnda da yer aldý.

Nasrullah, önceleri, ‘Biz Ýran Hükûmetinden deðil, biz Veli-yy’i Faqih’ (Seyyid Ali Khameneî)’den emir alýrýz..’ derken, bugün Ýran Hükûmeti adýna da konuþuyor.

***

Bir örgüt liderinin uluslararasý hukuk açýsýndan bir Hükûmet adýna konuþmasý örneði az bulunur bir durum olsa gerek.. Denilebilir ki, bu, onun deðil, ‘Veli-yy’i Faqih’in, yani Ýran Liderliði’nin, kendi ifadesiyle ‘Rehberlik makamýnýn cihanþumûl siyaseti’nin gereðince onun iþ’ariyle yapýlmýþ bir açýklamadýr. Yoksa, o, kendiliðinden böyle bir söz söyleyemez ve söylese bile, Ýran medyasýnda yer almazdý. Yani bu durum, çok sýradan olmayan ve bir bakýma, Putin karþýsýnda dolaylý bir geri çekilme ve onunla karþý karþýya gelmeme niyetinin ortaya konulmasýdýr.

***

Nasrullah, ayrýca, ‘Hacý Qaasým’ýn Suriye’de bir mücadelesinin ve Ýran’ýn savaþçý gücünün olmadýðýný ve sadece askerî danýþmanlarýnýn bulunduðunu ve bunlardan bazýlarýnýn ‘þehid’ olduðunu’ da söyledi, konuþmasýnda.. Halbuki, Haþd-i Þâbî güçleri ve Ýran medyasý onu ‘Haleb Fâtihi’ olarak anýyordu. Ayrýca, Nusayrî Mafia þefleri de ‘Ýran’la kýrýlmaz baðlarýnýn olduðu’ndan söz ediyorlardý.

***

Bugün ise, Ýran’ýn Suriye’de askerî danýþmanlar dýþýnda bir gücünün bulunmadýðýna ve Süleymanî’nin de Suriye’de bir rolünün olmadýðýna kitleleri, Nasrullah inandýrmaya çalýþýyor. Beþþâr Esed rejimini ayakta tutmak için cansiperâne bir mücadeleye girmiþ bulunan Ýran, bu açýklamayla, oldukça sýkýntýlý bir noktada olduðunu gösteriyor. Esasen, içerde halk kitlelerinin sýk sýk, ‘Suriye, Lübnan, Yemen ve Irak’a yapýlan muazzam harcamalar’dan feryad mahiyetindeki þikayetleri de bunu gösteriyordu.

‘Tarihte ilk olarak Doðu Akdeniz’e ulaþtýk..’ diye sevinç narâlarý atanlarýn, sonunda bu noktaya gelebileceði tahmin edilemezdi herhalde..

‘Emperial güçlerle siyaset, canavarla ayný yataða girmek gibidir’ diye boþa denilmemiþtir.

***