Kopya çekme, her sýnavda karþýmýza çýkabilen ciddi bir sorun. Sadece çocuklarla ve Türkiye ile sýnýrlý da deðil. Amerika’da týp doktorlarýnýn uzmanlýk sýnavýnda da, Çin’de yapýlan üniversiteye giriþ sýnavlarýnda da kopya çekildiði tespit edilmiþtir.
Neyse ki, kopya çeken her kim olursa olsun, fark edildiðinde, kopyacýlarýn sýnavlarý iptal edilmektedir. Bu iptallerin bir kýsmý ise, sonuçlarýn istatistiksel/bilgisayarlý analizine dayanýyor.
Kopya analizi
Sonuçlarýn istatistiksel analizine dayalý olarak kopya çekilip çekilmediðine iliþkin yapýlan bilimsel araþtýrmalarýn 90 yýla yakýn bir geçmiþi var. Bu istatistiksel kopya analizleri, bilgisayarlarýn geliþmesiyle geniþ bir kullaným bulmuþtur. Örneðin, Amerika’da üniversite giriþ sýnavlarýnda (SAT ve ACT) istatistiksel kopya analizi yapýlýyor.
MEB ve ÖSYM de ayný sýnýfta sýnava giren adaylarýn cevap anahtarlarýný kopya analizine tabi tutuyor. Ayný sýnýfta sýnava girenlerden belli bir sayýda yanlýþ yanýtlarý tutan adaylarýn sýnavlarý iptal ediliyor.
Buraya kadar yazdýðým þeyler, bilimsel olarak hemen herkesin bugüne kadar kabul ettiði þeyler. Kimi insanlar bilimsel argümanlar temelinde bunlara pekâlâ karþý gelebilirler. Bu insanlarýn literatürde iz býrakýp býrakmayacaðýný bilmiyorum.
Danýþtay hâkimlerine fahri doktora verilsin!
Ancak bildiðim þu: Danýþtay 8. Dairesi tarafýndan Temmuz ayýnda alýnan bir karar, literatürde yerini almaya aday. Çünkü herhalde sadece Türkiye’de istatistiksel/bilgisayarlý kopya analizinin yürütmesi, bir mahkeme tarafýndan “kamu yararýna aykýrý” olabileceði gerekçesiyle durduruldu!
8. Dairenin kararý, MEB’in liseye geçiþ için yaptýðý merkezi sýnavlar yani TEOG’da ikili/toplu kopya analizi yapýlmasýyla ilgili. 2014 yýlý 1077 esas sayýlý kararda yürütmenin durdurulmasý kararý verildi.
Gerekçesi: “sýnav salonunda görevli gözetmenler tarafýndan kopya ile ilgili bir tutanak tutulup tutulmadýðý, sýnav salonundaki oturma düzeni ve diðer delillerle kopya olayýnýn somut olarak ortaya konulup konulmadýðý gibi hususlara yer verilmeksizin sadece bilgisayar sistemi aracýlýðý ile yapýlacak kopya taramasý sonucunun, kopya çekilip çekilmediðinin yeterli görülmesinde ve bu düzenlemeler esas alýnarak tesis edilen iþlemde hukuka ve kamu yararýna uyarlýk bulunmamaktadýr”.
Bu karar, Anayasa’ya açýkça aykýrýdýr; yargýnýn “yerindelik denetimi” yapmasýnýn bir sonucudur. Zira “sadece bilgisayarlý analize dayalý kopya taramasý”nýn kullanýlmasýnýn yerinde olup olmadýðý, idari bir tasarruftur ve bilimsel olarak tartýþýlabilir. Alabildiðine teknik bir konuda Danýþtay’ýn herhangi bir bilimsel veriye dayanmaksýzýn idare adýna karar vermesi tuhaftýr.
Dahasý var. Danýþtay, bilgisayarlý kopya taramasý sonucu adaylarýn sýnavlarýnýn iptal edilmesinde hukuka aykýrý bir durum bulunmadýðýna hükmetmiþ daha önce!
Danýþtay, hayatýn olaðan akýþýný durdurabilir mi?
MEB þimdi puanlarý yeniden hesapladý. Kopya dolayýsýyla sýnav sonuçlarý iptal edilen yüzlerce adayýn puanlarý iade edildi. Ýstatistiksel olarak varsayalým ki, birkaç öðrenci kopya çekmediði halde bilgisayarlý kopya taramasýna takýldý. Bu öðrencilerin elbette haklarýnýn teslim edileceði mekanizmalar bulunmasý lazým. Bu, MEB’in sorumluluðudur. Ancak kopya çektiði anlaþýlan yüzlerce öðrencinin puanlarýný iade etmek, kamu yararýna uygun mudur? Bu, kamu vicdanýný yaralamaz mý?
Þunu da ekleyeyim: Dünyada bilgisayarlý testlerin ve sonuçlarýnýn analiz edilmesine yardýmcý olan yeni yaklaþýmlar (Item Response Theory/Madde Tepki Kuramý) geliþtirildi ve böylece çok daha sofistike kopya analizleri yapýlabiliyor.
ÖSYM ve MEB, aman ha, TOEFL ve GRE gibi sýnavlarý örnek alýp bu tür sofistike iþlerle uðraþmasýnlar zira hayatýnda bir tane bile istatistik dersi almamýþ bir hakim, IRT tabanlý kopya analizlerini ve hatta sýnavlarý durdurabilir!
Sadece TEOG, KPSS ve YGS sýnavlarýna geçen yýl toplamda 6 milyon civarýnda aday girdi. Bilgisayarlý kopya taramasýnýn yürütmesinin durdurulmasýnýn ciddiyetinin farkýnda mýyýz?
