4857 Sayýlý Yasa’nýn, 18, 19 ve 21. maddelerinde iþ güvencesi hükümleri yer almaktadýr. Bu düzenleme, 30 veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde, en az 6 ay kýdemi olan iþçinin iþ sözleþmesinin haklý nedene dayanmaksýzýn feshedilmesi halinde, iþçiye bir ay içinde iþe iade davasý açma imkaný tanýmakta, iþçinin davayý kazanmasý halinde de, iþçiye en çok 4 aylýk boþta geçen sürenin ücretini ve iþe iadeyi talep etme hakkýný vermektedir.
Ýþverenin, iþçiyi, iþe geri almayý kabul etmemesi durumunda da, ayrýca, iþverenin en az 4 aylýk en fazla 8 aylýk ücret tutarýnda, iþe baþlatmama tazminatýný iþçiye ödemesi icap etmektedir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu’nun 18. maddesi uyarýnca iþçinin iþ güvencesi hükümlerinden yararlanabilmesi için fesih bildiriminin yapýldýðý tarihte ayný iþverene ait iþyeri veya iþyerlerinde fasýlalý da olsa iþ iliþkisine dayalý kýdeminin en az altý ay olmasý gerekir.
Ýþçinin 6 aylýk kýdem hesabýna deneme ve askýda kalan süreler de dahil edilir.
Baþka bir anlatýmla bu hesapta fiili çalýþma süreleri mutlak olarak aranmaz. Ayný kanunun 66. maddesinde belirtilen çalýþma süresinden sayýlan haller altý aylýk kýdemin sayýlmasýnda dikkate alýnacaktýr. Ýþçinin feshe karþý koruyan hükümlerden yararlanabilmesi için, altý aylýk kýdem süresini ayný iþveren nezdinde iþ sözleþmesine dayanan iþ iliþkisi içerisinde geçirmiþ olmasý zorunludur.
Peki, söz konusu normlarýn iþçi lehine deðiþtirilmesi mümkün müdür?
Kamu yararýný veya þahýslara yönelik menfaati gözetmek için kanun koyucunun emredici nitelikte düzenleme yapmasý ile birlikte, bu emredici normlarýn iþ hukukunda iþçi menfaatini gözetme amacýyla nisbi emredici bir hale bürünmesi de mümkündür.
Bireysel veya Toplu Ýþ Sözleþmesi ile altý aylýk sürenin kýsaltýlmasý ya da tamamen kaldýrýlmasý mümkündür. Çünkü bu hüküm nispi emredicidir.
Nitekim, Yargýtay, 6 aylýk kýdem koþulunu düzenleyen yasa maddesinin nisbi emredici nitelikte olduðu, bu nedenle, iþçi lehine söz konusu 6 aylýk süreyi kýsaltan veya kaldýran toplu iþ sözleþmelerin geçerli olduðuna hükmetmiþtir. (Yargýtay 7. Hukuk Dairesi 14.10.2014 tarih E.2014/12921 , K.2014/18766)
Öte yandan, 9. Hukuk Dairesinin 4.12.2014 tarihli Ve 2014/25000 E., 2014/36925 K. Sayýlý kararýnda: “4857 sayýlý Ýþ Kanunu’nun 18. Maddesinde iþ güvencesinden yararlanma koþullarýndan biri olan otuz ve daha fazla iþçi bulunma koþulunu iþçi lehine toplu veya bireysel iþ sözleþmeleri ile düzenlenebileceði, bir baþka anlatýmla otuz iþçi bulunma þartýnýn daha az iþçi sayýsýna (örneðin yirmi ve daha fazla iþçi bulunma) indirilebileceði kabul edilmektedir. Kýsaca bu düzenleme nisbi emredici olup iþçi lehine iþ güvencesi kapsamý geniþletilebilir. Dairemiz uygulamasý da bu yöndedir (22.02.2010 gün ve 2010/4905 E, 2010/4260 K )” denilmektedir.
Yargýtay kararlarýnda da vurgulandýðý üzere iþ güvencesi ile ilgili 4857 sayýlý Yasa’da yer alan düzenlemeden yararlanmak için 18. maddede öngörülen 6 ay kýdem ve iþyerinde en az 30 iþçi çalýþtýrma koþulu ile hükümler nisbi emredici nitelikte olduðundan, ferdi veya toplu iþ sözleþmeleri ile bu þartlar iþçiler lehine deðiþtirilebilir.
