Ýþçinin iþine devamlýlýðý esas olup, keyfi olarak iþten çýkartýlmasý iþ güvencesi ile önlenmiþtir.
Buna göre, otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yetersizliðinden veya iþçinin davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr.
Yani, 29 ve daha az iþçi çalýþtýran iþyerlerindeki çalýþanlarla 6 aydan daha az kýdemi olan iþçiler için iþ güvencesi hükümleri uygulanmayacaktýr.
Ýþ güvencesinin en önemli esaslardan birisi olan feshin geçerli bir sebebe dayandýrýlmasý hükmü feshin keyfi nedenlerle yapýlýp yapýlmadýðýnýn deðerlendirildiði bir hukuksal süreçtir.
Geçerli nedenler iþçinin þahsýndan veya davranýþýndan veyahut iþyeri gereklerinden kaynaklanabilmektedir.
***
Davranýþa baðlý geçerli nedenler
Ýþçinin davranýþlarýndan kaynaklanan geçerli nedenler baþlýðýyla, 4857 sayýlý Ýþ Kanunun gerekçesinde aþaðýdaki örnekler verilmiþtir. Ýþçinin davranýþlarýndan kaynaklanabilecek geçerli sebepler aþaðýda belirtilenlerle sýnýrlý olmayýp, bu anlamda dikkate alýnabilecek diðer bazý davranýþlarýn da geçerli neden kabul edilmesi mümkündür. Buna göre;
- Ýþverene zarar vermek veya bu tedirginliðe sebep olmak,
- Rahatsýzlýk oluþturacak derecede çalýþma arkadaþlarýndan borç para istemek,
- Arkadaþlarýný iþverene karþý kýþkýrtmak,
- Uyarýlara raðmen iþini eksik, kötü ve yetersiz yapmak,
- Ýþ akýþýný ve iþ ortamýný kötü etkileyecek þekilde diðer kiþilerle iliþkiye girmek,
- Ýþin akýþýný engelleyecek uzun telefon görüþmeleri yapmak,
- Sýk sýk iþe geç gelmek ve iþini aksatarak iþyerinde dolaþmak,
- Amirleri veya iþ arkadaþlarý ile ciddi geçimsizlik göstermek,
- Sýkça ve gereksiz yere tartýþmaya giriþmek,
Geçerli neden kabul edilmektedir.
Genel olarak sözleþmenin geçerli nedenle feshine sebep olan davranýþ, iþ iliþkisinin devamýný iþveren bakýmýndan çekilmez hale getirmeyen; ancak, söz konusu iliþkinin sürdürülmesi halinde iþyerinin iþleyiþinin olumsuz etkilenmesi söz konusu olacaktýr.
Ýþ güvencesi kapsamýndaki iþçinin yetersizliðinden veya davranýþlarýndan kaynaklanan sebepler ancak iþyerinde olumsuzluklara yol açmasý halinde geçerli sebepler olarak feshe neden olabilecektir. Burada iþçinin sosyal açýdan olumsuz veya hoþ karþýlanmayan yada etik olmayan bir davranýþý iþyerindeki üretim ve iþ iliþkisi sürecine herhangi bir olumsuz etki yapmýyorsa geçerli sebep sayýlamaz.
