Her zaman ülkemiz çalýþma hayatýnýn en önemli alanlarýndan birisi de iþ güvencesi veya iþçinin feshe karþý korunmasý olmuþtur. Ýþ güvencesi kapsamýndaki iþçinin iþe devamlýlýðýnýn saðlanmasý ve geçerli ya da haklý bir sebep olmadan iþten çýkarýlamamasýdýr.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 18'inci maddesinde "Feshin geçerli sebebe dayandýrýlmasý" hüküm altýna alýnmýþtýr.
Bu kapsamda, otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr. Ayný zamanda bu husus iþ güvencesini ifade etmektedir.
Ýþçinin ilgili iþyerinde altý aylýk kýdem süresi hesaplanýrken, ayný iþverenin bir veya deðiþik iþyerlerinde geçen süreler birleþtirilmelidir.
Diðer anlatýmla iþ güvencesinden yararlanma þartlarý þu þekildedir:
* Ýþçinin Ýþ Kanunu'na veya Basýn Ýþ Kanunu'na tabi çalýþmasý,
* Ýþ sözleþmesinin belirsiz süreli olmasý,
* Ýþyerinde en az otuz iþçinin çalýþmasý
* Ýþçinin en az altý aylýk kýdem süresinin bulunmasý
* Ýþçinin, iþletmenin bütününü sevk ve idare eden iþveren vekili ve yardýmcýlarý ile iþyerinin bütününü sevk ve idare eden ve iþçiyi iþe alma ve iþten çýkarma yetkisi bulunan iþveren vekillerinden olmamasý.
Yer altý iþlerinde çalýþan iþçilerde kýdem þartý aranmamaktadýr.
Yukarýda sayýlý olan beþ maddenin varlýðý halinde iþçinin iþ güvencesine sahip olduðu ifade edilebilir. Bu durumda iþveren feshin nedenini geçerli bir nedene dayandýrmak zorundadýr. Ayrýca feshin son çare ilkesine uygun hareket etmesi, son durumda fesih yapýlacaksa iþçiye yazýlý olarak bildirim yapýlmasý gerekir. Fesih bildiriminde, feshin geçerli bir nedene dayandýðý açýk, net ve kesin ifadelerle yer almalýdýr.
Aþaðýda sayýlý unsurlar nedeniyle fesih yapýlmasý halinde, feshin geçerli nedene dayandýðýndan bahsedilemeyecektir.
* Sendika üyeliði veya çalýþma saatleri dýþýnda veya iþverenin rýzasý ile çalýþma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katýlmak.
* Ýþyeri sendika temsilciliði yapmak.
* Mevzuattan veya sözleþmeden doðan haklarýný takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için iþveren aleyhine idari veya adli makamlara baþvurmak veya bu hususta baþlatýlmýþ sürece katýlmak.
* Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doðum, din, siyasi görüþ ve benzeri nedenler.
* Ýþ Kanunu'nun 74'üncü maddesinde öngörülen ve kadýn iþçilerin çalýþtýrýlmasýnýn yasak olduðu sürelerde iþe gelmemek.
* Hastalýk veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralý bendinin (b) alt bendinde öngörülen bekleme süresinde iþe geçici devamsýzlýk.
Yukarýda sayýlý nedenle iþ sözleþmesi feshedilen iþçinin, iþ güvencesi kapsamýnda olmasý halinde iþe iade davasý açma hakký olduðu unutulmamalýdýr.
