Çalýþanlarýn Ýþ Kanunundan doðan haklarýndan birisi de mazeret iznidir.
Mazeret izni iþçinin ailevi veya kiþisel bazý nedenlerle verilen bir izin türüdür.
Ýþ Kanunu iþçinin yasada sayýlan mazeretlerinin olmasý durumunda kullandýrýlabilecek yýllýk izin dýþýndaki ücretli izinlere mazeret izni denir.
Ýþçinin mazeretine baðlý olarak iþveren tarafýndan verilmesi yasal olarak zorunlu olan izinlerdir.
Ýþverenler, kanunda sayýlan nedenlere baðlý mazeret iznini vermek zorundadýr.
Ýþ Kanunu’nda düzenlenen mazeret izinlerinde, 2015 tarihli 6645 Sayýlý Kanunla deðiþiklik yapýlarak yeniden düzenlenmiþtir.
Mazeret izni, Ýþ Kanunu ile düzenlenen bir hak olup, ayný zamanda iþ sözleþmeleri ya da toplu iþ sözleþmeleri ile geniþletilebilmesi mümkündür. Örneðin, Ýþ Kanununda yer almamasýna raðmen, bazý þirketlerde toplu iþ sözleþmesi veya iþ sözleþmesi ile taþýnma izni verilebilmektedir.
Ýþ Kanunu’nda mazeret izinleri evlilik, doðum, ölüm ve engelli ebeveyni iznidir. Ýþçiye;
– Evlenmesi durumunda 3 gün,
– Evlat edinmesi durumunda 3 gün
– Anne veya babasýnýn, eþinin, kardeþinin, çocuðunun ölümü hâlinde 3 gün,
– Eþinin doðum yapmasý hâlinde ise 5 gün,
– En az %70 oranýnda engelli veya sürekli hastalýðý olan çocuðunun tedavisinde, hastalýk raporuna dayalý olarak ve çalýþan ebeveynden sadece biri tarafýndan kullanýlmasý kaydýyla, 1 yýl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
Ýþçilere verilmesi zorunlu olan bu izinler, yukarýda saymýþ olduðumuz durumlardan herhangi birinin ortaya çýkmasý durumunda ücretten bir kesinti yapýlmaz, diðer bir deyiþle kanunda sayýlan mazeret izinleri ücretli izinlerdir.
Mazeret ya da ek ücretli izin olarak tanýmlanabilecek bu haklarýn kullanýmý için gerekli belgelerin iþverene ibrazý önem taþýmaktadýr.
Ýþçi söz konusu haklarý kullanýrken, ücretli izinli sayýlabilmesi için mutlaka bu süreleri belgeleyebilmesi gerekmektedir. Örneðin evlilik durumunda, evliliðini gösterir yasal bir belgeyi iþverenliðe sunmasý gerekir.
Ýþçinin çocuklarýnýn, kardeþlerinin veya amca-dayý-hala-teyze gibi diðer bir yakýn akrabasýnýn evlenmesi, anne-baba, eþ veya çocuk gibi yakýn akrabalarýnýn hastalanmasý, doðum yapmasý veya maddede sayýlmayan diðer bir yakýn akrabasýnýn ölümü, iþçinin eþinin doðum yapmasý gibi hallerde iþçiye mazeret izni verileceði yönünde bir düzenleme yapýlmamýþtýr.
Mazeret izin süreleri iþ günü olarak deðil, takvim günü olarak düzenlenmiþtir. Örneðin cumartesi günü evlenen bir iþçinin mazeret izni cumartesi, pazar ve pazartesi ile birlikte 3 gün olarak kullanýlýr.
