İş Kanunu çeşitli mazeret durumlarında çalışana ücretli mazeret izni hakkı vermiştir.
Mazeret izni işçinin kanunda belirtilen ölüm, doğum, evlenme , evlat edinme, Engelli çocuğunun tedavisi gibi özel bazı nedenlerle verilen bir izin türüdür. İş Kanunu işçinin yasada sayılan mazeretlerinin olması durumunda kullandırılabilecek bu tür ücretli izinlere mazeret izni denir.
İşçinin mazeretine bağlı olarak işveren tarafından bu sürelere uygun şekilde verilmesi yasal olarak zorunlu olan izinlerdir.
İşverenin yasal olarak hak kazanma şartları oluşmuş bir mazeret iznini kullandırmama yetkisi yoktur. İşçi talep ettiğinde mazeret iznini kullanabilir.
Mazeret izni
İş Kanunu'nda mazeret izinleri, 2015 yılında 6645 Sayılı Kanunla değişiklik yapılarak yeniden düzenlenmiştir. İş Kanunu'nda mazeret izinleri ayrı başlık altında Ek Madde 2'de belirtilmiştir.
Mazeret izinleri evlilik, doğum, ölüm ve engelli ebeveyni iznidir. İşçiye;
– Evlenmesi durumunda 3 gün,
– Evlat edinmesi durumunda 3 gün,
– Anne veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün,
– Eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün,
– En en az %70 oranında engelli veya sürekli hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
Mazeret izinlerinde 2015 yılına kadarücret ödeme zorunluluğu bulunmamaktaydı. Ancak 2015 yılında yapılan düzenleme ile mazeret izninin ücretli izin olduğu belirtilmiştir.
Uygulamada mazeret izinlerinin yıllık izin gibi ötelendiği ve farklı tarihlerde iş günü olarak kullanıldığı görülebilmektedir.
Mazeret izin süreleri mutlaka mazeretin meydana geldiği günden itibaren kullanılmalıdır. Bu izinler iş günü olarak değil, takvim günü olarak düzenlenmiştir. Örneğin Cuma günü evlenen bir işçinin mazeret izni cuma, cumartesi, pazar ile birlikte 3 gün olarak kullanılır.
Taşınma izni
İş Kanunu'nda sınırlı olarak sayılan mazeret izinleri ile çalışanların ölüm, evlenme, babalık, evlat edinme ve engelli çocuğu olması nedenleriyle kullanılabilecek olup ev taşınması durumunda mazeret izni düzenlenmemiştir.
Bilindiği üzere
bazen farklı bir mahalle, farklı bir ilçe veya şehre taşınma durumu olabilir.
Taşınma sadece eşyaların bir evden diğer bir eve götürülmesi olmayıp, bu süreçte elektrik, su, doğalgaz, telefon internet aboneliklerinin iptal edilmesi ya da adres değişikliği yapılması gibi oldukça yoğun bir süreç yaşanmaktadır.
Burada özellikle belirtelim ki;
İş Kanunu'nda direkt ev taşıma izni olarak bir mazeret izni düzenlenmemiştir. Ancak bazı işyerlerinde iş sözleşmesi veya işyeri uygulamasıyla ya da toplu iş sözleşmesi ile çalışanlara İş Kanunu'nda taşınma izni verilebilmektedir.
Taşınma izni olmayan diğer işyerlerinde ise taşınma ve abonelikler için ya yıllık izin ya da ücretsiz izin kullanılması mümkündür.
