Çalýþanlarýn 4857 sayýlý Ýþ Kanunundan doðan haklarýndan birisi de mazeret iznidir.
Mazeret izni çalýþanýn Ýþ Kanununda düzenlenmiþ özel hayatýný ilgilendiren belirli nedenlerden dolayý iþe gelememe durumlarýnda verilen ücretli izindir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu tarafýndan, çalýþana olaðanüstü bir durumundan dolayý verilmiþ yýllýk izin dýþýndaki ücretli izinlere mazeret izni denir.
Mazeret, çalýþanlarýn kendi özel durumlarýyla ilgili iþe devam etmesini engelleyen nedenler olarak kabul edilmektedir. Çalýþanýn mazeretine baðlý olarak bu günlerde iþyerinde iþ görmesi beklenmez.
Ýþverenler, kanunda sayýlan nedenlere baðlý mazeret iznini vermek zorundadýr.
Mazeret izni, Ýþ Kanunu ile düzenlenen bir hak olup, ayný zamanda iþ sözleþmeleri ya da toplu iþ sözleþmeleri ile geniþletilebilmesi mümkündür. Örneðin, Ýþ Kanununda yer almamasýna raðmen, bazý þirketlerde toplu iþ sözleþmesi veya iþ sözleþmesi ile taþýnma izni verilebilmektedir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu gereðince düzenlenen mazeret izinleri þu þekilde kullanýlýr:
Çalýþan evlenirse,
Çalýþan evlat edinirse,
Çalýþan anne, babasýný, kardeþini, eþini, evladýný kaybettiyse,
Çalýþanýn eþi doðum yapmýþsa,
Çalýþanýn en az yüzde 70 oranýnda engelli veya süreðen hastalýðý olan çocuðunun olmasý durumunda onun tedavi sürecinde mazeret izni kullanýlabilir. Hastalýk raporuna dayalý olarak ve çalýþan ebeveynden sadece biri tarafýndan mazeret izni hakkýný kullanabilir.
Süresi;
Çalýþanýn evlenmesi halinde mazeret izin süresi 3 gün,
Çalýþanýn annesinin, babasýnýn, eþinin, kardeþinin, çocuðunun vefat etmesi halinde 3 gün,
Çalýþanýn evlat edinmesi durumunda 3 gün,
Çalýþanýn eþinin doðum yapmasý halinde 5 gün mazeret izni kullanýlabilir.
Çalýþanýn en az yüzde 70 engele sahip ya da süreðen hastalýðý olan çocuðu varsa o çocuðun tedavisi için 1 yýl içinde tek seferde ya da bölerek 10 güne kadar mazeret izni kullanma hakký bulunur. Böyle bir durumdan faydalanmak için hastalýk raporu ile bunun ispatlanmasý gerekir ve mazeret iznini çalýþan ebeveynlerden biri kullanabilir.
Mazeret izinleri takvim günü olarak düzenlenen bir izin türüdür. Örneðin cumartesi günü evlenen bir çalýþanýn mazeret izni cumartesi, pazar ve pazartesi ile birlikte 3 gün olarak kullanýlýr.
Mazeret izinleri özelliði gereði ücretli izinlerdir. Çalýþanýn ücretinden bu izinleri kullanmasý nedeniyle kesinti yapýlmaz.
Mazeret izinleri çalýþanýn kýdemine baðlý bir hak deðildir. Yýllýk izinde olduðu gibi bir yýl çalýþma þartýna baðlý olarak verilmez; çalýþanýn kýdemi ne olursa olsun mazeret doðduðunda çalýþan izne hak kazanýr. Çalýþan mazeretini iþverene bildirmek zorundadýr.
