Ýþ kazalarýný önlemek ve çalýþanlarýn hayatýný korumak için çýkarýlan kanun, yönetmeliklerle mevzuatýmýzda kritik düzenlemeler yapýlmýþ olsa da çalýþma hayatýnda ne yazýk ki zaman zaman iþ kazalarýyla karþýlaþmaktayýz.
Öncelikle iþ kazasýnýn tanýmýný yapacak olursak;
6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanun'unu uyarýnca iþ kaza, iþyerinde veya iþin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüðünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanýmlanmýþtýr.
5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu uyarýnca ise iþ kazasý,
a) Sigortalýnýn iþyerinde bulunduðu sýrada,
b) Ýþveren tarafýndan yürütülmekte olan iþ nedeniyle sigortalý kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþýyorsa yürütmekte olduðu iþ nedeniyle,
c) Bir iþverene baðlý olarak çalýþan sigortalýnýn, görevli olarak iþyeri dýþýnda baþka bir yere gönderilmesi nedeniyle asýl iþini yapmaksýzýn geçen zamanlarda,
d) Emziren kadýn sigortalýnýn, iþ mevzuatý gereðince çocuðuna süt vermek için ayrýlan zamanlarda,
e) Sigortalýlarýn, iþverence saðlanan bir taþýtla iþin yapýldýðý yere gidiþ geliþi sýrasýnda, meydana gelen ve sigortalýyý hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydýr.
Buna göre bir olayýn iþ kazasý sayýlabilmesi için kaza geçiren kiþinin sigortalý olmasý, kaza sonucu bedenen veya ruhen bir zarar oluþmasý ve kaza ile sonuç arasýnda uygun bir illiyet baðýnýn bulunmasý gerekir.
ÝÞ KAZASI BÝLDÝRÝMÝ
SGK'lýlarýn yani 4-a'lý sigortalýlarýn iþ kazasý bildirimleri iþverenleri tarafýndan yapýlýr. Yaþanan iþ kazasýnýn kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumuna en geç kazadan sonraki üç iþgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
Bu süre, iþ kazasýnýn iþverenin kontrolü dýþýndaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iþ kazasýnýn öðrenildiði tarihten itibaren baþlar.
Baðkur'lularýn yani 4-b'li sigortalýlarýn ise iþ kazasý bildirimleri kendileri tarafýndan Sosyal Güvenlik Kurumuna bir ayý geçmemek þartýyla rahatsýzlýðýnýn bildirim yapmaya engel olmadýðý günden sonra üç iþgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
Ýþ kazasý bildirimi kurumun e-Bildirim programý üzerinden yapýlýr. https://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do
Ýþ kazasýnýn bildirim süresine uymayan veya bildirim yapmayan iþverene 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu gereði söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmediðinden iþyerinde çalýþan sigortalý sayýsýna ve iþyerinin tehlike sýnýfýna göre farklýlaþtýrýlmýþ tutarlarda idari para cezasý uygulanmaktadýr.
Ayrýca iþverence süresinde bildirim yapýlmamasý durumunda, bildirimin SGK'ya yapýldýðý tarihe kadar sigortalýya ödenecek geçici iþ göremezlik ödeneði SGK tarafýndan iþverenden tahsil edilir.
4/b sigortalýlýk statüsüne tabii sigortalýlarýn iþ kazasý geçirmeleri ve belirtilen sürelerde bildirim yapýlmamasý hâlinde ise, bildirim tarihine kadar geçen süre için yapýlacak geçici iþ göremezlik ödeneði ödenmez. Bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iþ göremezlik ödeneði ödenir.
