Çalýþanlar için ekonomik ve sosyal açýdan karþýlaþýlabilecek en büyük risk, herhangi bir nedenle iþlerini kaybetmektir. Ýþ güvencesi kavramýyla anlatýlmak istenen, iþçinin iþinde devamlýlýðýn saðlanmasý, iþinin teminat altýna alýnmasý ve objektif ve haklý neden olmaksýzýn iþten çýkarýlmamasýdýr.
Ýþ Kanunu’nun 18. maddesine göre, otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr. Geçerli bir neden olmadýðýnýn mahkeme kararýyla tespiti ve iþe iade kararýndan sonra iþçiye boþta geçen dört aya kadar olan ücretinin ödenmesi gerekeceði gibi, ayrýca iþe alýnmadýðý takdirde 4-8 aylýk ücreti tutarýnda iþe baþlatmama tazminatýnýn da ödenmesi gerekecektir.
Ýþ Kanunu’nun 18 ve devamý maddelerinde iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan veya iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmasý gerektiðini hükme baðlamýþ, fesih bildirimini yazýlý olarak yapýlmasýný þart koþmuþ, fesih sebebini açýk ve kesin bir þekilde belirtmesi gerektiðini vurgulamýþ ve iþçinin davranýþlarý ve yetersizliðine dayalý fesihlerde savunmasýný almak zorunluðu getirmiþtir.
Önceki yazýmýzda iþe iade davalarýnda ispat yükünü ele almýþtýk. Bugün de Ýþ Sözleþmesinin Fesih Ýþlemlerini ele almak istiyorum.
Söz konusu belgeler iþveren tarafýndan yapýlan geçerli veya haklý fesih iþlemlerinde önemlidir.
Ýþe iade davasýnda mahkemelerde aþaðýdaki hususlara büyük ehemmiyet verilmektedir. Bu yüzden iþe iade davalarýnda iþ sözleþmesinin feshine iliþkin kayýtlar büyük öneme sahiptir.
+ Ýþçinin davranýþýndan veya yetersizliðinden kaynaklanan nedenlere dayalý tutulan tutanaklar
Tutulan tutanaklar ve beyanlar konusu, iþ sözleþmesini geçerli feshine iliþkin önemli delil kayýtlarýdýr. Ýþçinin davranýþlarýndan veya yetersizliðinden kaynaklanan nedenlerden dolayý iþçiye verilen savunmalar ve ihtarlar iþ sözleþmesini feshine iliþkin önemli bilgiler içerir.
+ Ýþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan nedenleri gösteren belgeler
Ýþverenin, iþyerinden/iþyeri dýþýndan kaynaklanan ekonomik, teknolojik, yapýsal nedenlerden kararlaþtýrdýðý iþletmesel kararlar geçerli nedenle fesihte dikkat edilecek hususlardýr.
+ Çalýþan performans deðerlendirme sonuçlarýna iliþkin kayýtlar
+ Fesih bildirimi kayýtlarý
+ Ýbraname
Ýþ sözleþmesinin feshi halinde iþten ayrýlan ve bütün alacaklarý ödenen çalýþandan, iþyeri ile hiçbir iliþiðinin kalmadýðýný gösteren ve taraflarca imzalanacak kayýtlar.
+ Feshin son çare ilkesine uygun kayýtlar
Ýþverenin feshin son çare ilkesine uygun olarak eðitim vermesine veya baþka bir iþ teklifine yönelik belgeler, ihtar yazýlarý, iþçiye iadeli taahhütlü posta veya noter aracýlýðý ile gönderilen kayýtlar.
***Ýþyeri Dýþýndaki Kayýtlar
+ Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý Ýþ Müfettiþlerin raporlarý veya Çalýþma ve Ýþ Kurumu Ýl Müdürlüðü memurlar aracýlýðýyla tutulan tutanaklar
+ Noter kayýtlarý
Özellikle sendika üyelik ve üyelikten çekilme kayýtlarý sendikal nedenle fesih iddialarýnda önem kazanýr.
+ Tanýklar
Ýþ sözleþmesini feshinde geçerli nedenlerin ortaya konulmasýnda tanýklarýn ifadeleri önem kazanýr.
+ Keþif ve Bilirkiþi Ýncelemesi.
