Tüm dünyada olduðu gibi ülkemiz de zor günlerden geçiyor. Bu zorluk döneminde ülkeler bir yandan salgýnla ve vatandaþlarýnýn saðlýklarýný korumayla mücadele ederken, öte yandan ekonomilerini ayakta tutma, istihdamý koruma ve üretimi devam ettirme gayreti içindeler.
Ýstihdamdaki bozulmayý önlemek için 17 Nisan'da üç aylýk bir süre için getirilen iþten çýkarma, yani fesih yasaðý ile birlikte iþçi çýkartamayan ama bir yandan da üretim yapamadýðý için mali yükleri taþýyamayan firmalara ücretsiz izin kullandýrma ve nakdi ücret desteði veriliyor.
Bir þirkette üretim yapacak iþçileri bulmak yetiþtirmek çok kolay deðil, bozulan bir düzeni tekrar kurabilmek çok zor. Salgýn nedeniyle çalýþmayan, üretim yapmayan fabrikayý iþletmeciler ne kadar ayakta tutabilir? Ýþte ekonomiyi ve istihdamý devam ettirmek ve bu salgýnla mücadele edilerek geçirilecek sürede iþletmeler nakdi ücret desteði ve kýsa çalýþma ödeneði ile desteklenecek.
Ama firmalarýn 3 aylýk fesih yasaðý döneminde firmalara atýl kapasitedeki iþçileri iþten çýkarma yerine geçici bir süre için ücretsiz izne göndermelerini saðlayan nakdi ücret desteði ile çalýþanlarda asgari ücretlinin iþsizlik ödeneði kadar bir tutar karþýlýksýz ve þartsýz ödenecek.
Kimler yararlanabilecek?
17.04.2020 tarihinde iþ sözleþmesi bulunmakla birlikte 4857 sayýlý Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarýnca iþveren tarafýndan ücretsiz izne ayrýlan ve kýsa çalýþma ödeneðinden yararlanamayan iþçiler ile 15/3/2020 tarihinden iþ sözleþmesi feshedilen ve 4857 sayýlý Kanunun diðer hükümlerine göre iþsizlik ödeneðinden yararlanamayan iþçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluþundan yaþlýlýk aylýðý almamak kaydýyla üç aylýk süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulunduklarý veya iþsiz kaldýklarý süre kadar, Ýþsizlik Sigortasý Fonundan günlük 39,24 Türk lirasý nakdi ücret desteði verilecek.
Yapýlan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapýlamayacak.
Nakdi ücret desteðine hak kazanmak için çalýþanýn, 120/60 gün hizmet akdine tabi olmasý ve son üç yýl içinde 600/450 gün þartlarý aranmamaktadýr.
Yabancý iþçiye de var mý?
Hem kýsa çalýþma ödeneðinden ve hem de ücretsiz izin ve nakdi ücret desteðinden yabancý iþçilerde yararlanabilecek. Bu anlamda yabancý iþçiler ücretsiz izne çýkartýlabilecek ve nakdi ücret desteði alabilecek.
Kýsa çalýþmadan yararlanan nakdi destek alacak mý?
Ayný kiþi için hem kýsa çalýþmadan hem de nakdi ücret desteðinden yararlanýlamayacak. Ancak ayný iþyerindeki þartlarý saplayanlar kýsa çalýþmadan faydalanýrken, þartlarý saðlamayanlar ücretsiz izin nakdi ücret desteðinden faydalanabilecek. Diðer bir deyiþle kiþiler bakýmýndan ya kýsa çalýþma uygulamasýndan ya da ücretsiz izinden yararlanýlmasý gerekmektedir.
Ancak ayný iþyerinde bir kýsým iþçilerin kýsa çalýþmadan yararlanýrken diðer bir kýsým iþçilerin de ücretsiz izin kapsamýnda nakdi ücret desteðinden yararlandýrýlmasý mümkün bulunmaktadýr. Ýþverenlerin öncelikle kýsa çalýþma olanaðýný deðerlendirmesi ve akabinde kýsa çalýþmadan þartlarý saðlayamayan iþçiler için ücretsiz izin opsiyonunu deðerlendirmesi uygun olacaktýr. Zira kýsa çalýþma ödeneðinin tutarý, ücretsiz izin döneminde yapýlan nakdi ücret desteði tutarýndan yüksek olmasýdýr. Ayný kiþi için bir yandan kýsa çalýþmadan yararlanýlýrken kalan sürede ücretsiz izin uygulanamaz.
Ücretsiz izindeki iþçiler için 28-Pandemi Ücretsiz Ýzin veya 29- Pandemi Ücretsiz Ýzin ve Diðer (Birden çok eksik gün olmasý durumunda) eksik gün kodlarý seçilmelidir.
