İş mevzuatı uyarınca Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde, hafta tatilinde, gündüz çalışmalarında 11 saati geçen ve gece çalışmalarında 7,5 saati geçen çalışma süreleri yasak çalışma olarak nitelendirilmektedir. Aynı zamanda bu tür çalışmalar, işçinin dinlenme hakkını da elinden almaktadır.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil (UBGT) Günleri
Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde işçiler herhangi bir çalışma karşılığı olmadan 1 günlük ücretlerine hak kazanmaktadırlar. Aynı zamanda UBGT günlerinde işçilerin çalışmalarından ziyade dinlenmeleri ve sosyalleşmeleri esas olandır.
UBGT günü çalışmaya zorlanan işçinin haklı nedenle fesih imkânı gündeme gelmektedir.
Hafta Tatili
4857 sayılı İş Kanunu'nun 46'ncı maddesi uyarınca, belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilmesi zorunludur.
İş mevzuatında yasak çalışma olarak nitelendirilen bir diğer gün hafta tatili günleridir. Hafta tatili günlerinde işçiler çalışma karşılığı olmadan 1 günlük ücretlerine hak kazanırlar.
Hafta tatilinde işçilerin dinlenmesi esas olandır. Bu günlerde işçilerin çalışmaya zorlanması halinde, işinin haklı nedenle fesih imkânı olduğu unutulmamalıdır.
Gündüz 11 Saati Aşan Çalışmalar
Haftalık normal çalışma süresi, aksi kararlaştırılmamış olması koşuluyla 45 saattir ve haftanın günlerine eşit olarak bölünür.
Örneğin, haftada 6 gün çalışılan işyerinde günlük normal çalışma süresi 7,5 saattir.
Günlük 11 saati aşan çalışmalar ise her durumda yasak çalışma olarak değerlendirilmekle beraber işçiye haklı nedenle fesih imkânı vermektedir.
Gece 7,5 Saati Aşan Çalışmalar
Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönemdir.
İşçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçemez. Ancak, turizm, özel güvenlik, sağlık hizmeti ve 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu uyarınca petrol araştırma, arama ve sondaj faaliyetleri kapsamında yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
Sayılı sektörlerde faaliyet göstermeyen işyerinde gece döneminde 7,5 saatten fazla çalışma yapmaları yasaktır. Aksi durumda işçilerin haklı nedenle fesih imkânı gündeme gelmektedir.
Dolayısıyla işverenlerin çalışma sürelerini düzenlerken yasak çalışma olgusuna dikkat etmeleri önem arz etmektedir. İşçiler yasak çalışma yapmak zorunda olmadıkları gibi, haklı nedenle iş sözleşmelerini feshetme yoluna gittiklerinde, işverenlerin karşılaşacağı yaptırımlar yüksek maliyetleri gündeme getirebilecektir.
