Kazadan önce Soma Kömür Ýþletmeleri ülkenin en güvenli madenleri arasýnda sayýlýyordu. Kaza ve ölüm oranlarý dünyanýn en kötüleri arasýnda yer almasýna raðmen, Türkiye madenciliðinin içler acýsý durumu da kamuoyunun dikkatini çekmiyordu.
Ýþin aslýna bakacak olur isek, profesyonel sorunlarýn çözülmesi için kamuoyu ilgisine de gerek yoktur, önemli olan o iþ kolundaki uzmanlýk, yatýrým ve denetimin etkinliðidir. Dolayýsýyla Soma bizlere sadece o iþletmedeki eksiklikleri deðil, tüm madencilik sektöründe yaþanan yapýsal ve yaþamsal eksikleri de acý bir þekilde gösterdi.
***
Zamanýnda uzmanlarýn göremediði (!), fakat Soma’da çalýþan sýradan madencilerin bile görebildiði hatalarý, medyada yer alan kendi beyanlarýndan derleyince þöyle bir tablo çýkýyor ortaya:
“Biz yýllardýr bu madende çalýþýyoruz, yaþam odasý diye bir þey görmedik”.
“Müfettiþler denetim yapmadan bir ay önce þirkete haber uçuruluyor. Eksikler görüntüde gideriliyor. Denetim günü olmasý gereken pano ve cihazlar geliyor, sonraki gün bunlar taþýnýyor. Zaten müfettiþler de 2 kilometrelik galerinin sadece 100 metrelik giriþine bakýp geri dönüyorlar.
“40 liralýk gündelik için burada çalýþýyoruz. Bizler modern köleleriz”.
“Madende ölenler kayýtlara hastane yolunda ambulansta öldü diye yazýlýyor. Kazalarda da kanunlardan kaçýlýyor, böylece tazminat ödenmemiþ oluyor.”
“Eðer trafo 50 metre ileride olsaydý bu ölümlerin hiçbiri olmazdý”.
“Madende taþeronlar vardý. Ürünün fazlasýný onlar aldýklarý için iþçilere olmayacak baskýlarý yapýyorlardý. ‘Burasý göçecek, ben buraya giremem’ dendiðinde bile ‘hadi hadi gir içeri’ derlerdi.”
“Ýþçi ölümlerini kimse ciddiye almýyor. Savcýlar bile olaydan saatler sonra þöyle gelip bir bakýyorlar.”
“Þirket kendisini þikâyet edenlere ‘susturucu’ denen kiþileri gönderip dövdürüyor”.
“Hepimiz bu iþte çalýþmaya mecburuz. Bu nedenle söylediklerimizi kimse bilmesin, ismimizi yazmayýn.”
***
Bu satýrlarýn devamý da var, ancak uzatmaya hiç gerek yok... Tablonun ne kadar içler acýsý olduðu ortada... Ayrýca yapýlmasý gerekenleri bulmak için uzman olmaya gerek de yok. Belli ki madencilikte ne mevzuat, ne de denetimler yeterli deðil. Yeni Þafak gazetesi dünkü manþetinde durumu çok güzel özetlemiþ, “Patlamaya Hazýr Onlarca Maden Var, Bu Böyle Gitmez”.
Sözün özü, uzmanlarý, müfettiþleri vs. boþverin; ölümleri durdurmak için sadece iþçilere kulak verin, bu bile yeter...
