4857 sayılı İş Kanunu'nun Ek 2'nci maddesinde "Mazeret İzni" hüküm atına alınmıştır.
"İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.
İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir."
Dolayısıyla işçilerin İş Kanunu'ndan doğan haklarından bir diğeri mazeret izinleridir. Mazeret, işçilerin işe devam etmesini engelleyen nedenler olarak kabul edilmektedir. Çalışanın mazeretine bağlı olarak bu günlerde iş görme edimini yerine getirmesi beklenmemelidir.
İşverenlerin; işçinin evlenmesi, evlat edinmesi, anne, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölmesi, eşinin doğum yapması, engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun olması hallerinden biri ortaya çıktığında mazeret izni verme zorunlulukları bulunmaktadır.
Mazeret izinlerinde süreler şu şekildedir:
* Çalışanın evlenmesi halinde 3 gün,
* Çalışanın annesinin, babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun vefat etmesi halinde 3 gün,
* Çalışanın evlat edinmesi durumunda 3 gün,
* Çalışanın eşinin doğum yapması halinde 5 gün,
* Çalışanın en az yüzde 70 engele sahip ya da süreğen hastalığı olan çocuğu varsa o çocuğun tedavisi için 1 yıl içinde tek seferde ya da bölerek 10 güne kadar.
Bu sürelerin ve mazeret durumlarının, bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılması işçi lehine bir uygulama olacağından her zaman mümkündür.
Mazeret izinleri takvim günü olarak düzenlenen bir izin türüdür. Örneğin, cumartesi günü evlenen bir çalışanın mazeret izni cumartesi, pazar ve pazartesi günleri ile birlikte 3 gündür. Mazeret izinlerin hak kazanmak için işçinin sahip olması gereken bir kıdem süresi bulunmamaktadır.
İşçi Kanun'un ek 2'nci maddesinde yazılı mazeretinin ortaya çıkması ve bunu işverene bildirmesi halinde derhal izin kullanabilir.
Öncelikle önemle belirtmek gerekirse yukarıdaki yazılı hallerin ortaya çıkması halinde işçiye verilecek izinler ücretli izindir. Dolayısıyla bu nedenlerle izinli olunan günlerde işçinin ücretinden kesinti yapılmaması gerekmektedir. Aksi durumda işçinin ücretinin eksik ödenmesi nedeniyle, işverenin çeşitli yaptırımlara maruz kalabileceği unutulmamalıdır.
