Ýþ Kanunu’nda çalýþanlarý koruyucu düzenlemelerden birisi de iþ sözleþmesinin feshinden önce durumun iþçiye bildirilmesi ve yeni iþ arama izni kullandýrýlmasýdýr.
Ayný þekilde iþçi tarafýndan da belirsiz süreli iþ sözleþmelerinin feshinden önce durumun iþverene bildirilmesi gerekmektedir. Ýþ sözleþmeleri;
a) Ýþi altý aydan az sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak iki hafta sonra,
b) Ýþi altý aydan bir buçuk yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak dört hafta sonra,
c) Ýþi bir buçuk yýldan üç yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak altý hafta sonra,
d) Ýþi üç yýldan fazla sürmüþ iþçi için, bildirim yapýlmasýndan baþlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiþ sayýlmaktadýr.
Bu süreler asgari olup sözleþmeler ile artýrýlabilmektedir. Bildirim þartýna uymayan taraf, bildirim süresine iliþkin ücret tutarýnda tazminat ödemek zorundadýr.
Uygulamada bu tutar ihbar tazminatý olarak adlandýrýlmaktadýr. Ýþveren bildirim süresine ait ücreti peþin vermek suretiyle iþ sözleþmesini feshedebilecektir.
Ýþverenin yukarýda belirtilen sürelere uygun þekilde bildirim sürelerinde iþçiyi çalýþtýrmýþ olmasý durumunda ayrýca ihbar tazminatý ödenmeyecektir.
Ayný þekilde iþçi için de bildirim sürelerine uygun þekilde önceden iþverene bildirim yapýlmasý gerekmekte olup, iþçinin bildirim þartýna uymamasý durumunda iþverene ihbar tazminatý ödemesi gerekmektedir.
Ýþ sözleþmelerinin devamý önem arz etmektedir.
Ýþ sözleþmesinin iþveren tarafýndan haklý bir neden (derhal fesih) olmaksýzýn feshedilebilmesi için, iþverenin iþçiye iþyerindeki kýdemine göre, ya belli bir süre önceden bildirimde bulunmasý veya bu süreye ait ücreti peþin olarak ödemesi gereklidir.
Uygulamada, bu düzenlemeye ihbar süresi ve ihbar tazminatý denilmektedir. Belirsiz süreli iþ sözleþmesini haklý bir sebebi olmaksýzýn ve usulüne uygun bildirim süresi tanýmadan fesheden tarafýn karþý tarafa ödemesi gereken tazminat ihbar tazminatý olarak adlandýrýlmaktadýr.
Ýþ Kanunu’na göre taraflarýn iþ sözleþmesini sonlandýrmak isteklerini diðer taraf bildirmek zorunluluðu bulunmaktadýr.
Böylece taraflarýn söz konusu dönemde zararlarýný azaltacak faaliyet yürütmeleri mümkün olabilecektir. Ýþ sözleþmesini feshetmek isteyen tarafýn durumu bir müddet önce diðer tarafa bildirmesine feshi ihbar denir.
Ýhbar süresi, iþletmedeki düzen ve iþleyiþin saðlanmasý bakýmýndan önemli olduðu kadar, iþçi açýsýndan da önemlidir. Ýþçi gelir kaybýna uðramamak için ihbar önellerinde günlük iki saatlik iþ arama izinlerini kullanarak iþ arayabileceði gibi, bildirim sürelerine uyulmamasý durumunda da bu süreye ait ücreti iþveren tarafýndan ödenecektir.
Belirsiz süreli iþ sözleþmelerinin ne zaman sona ereceði belli olmadýðýndan ihbar süresiyle amaçlanan, taraflarýn sürpriz fesihlerden zarar görmelerini engellemektir.
Feshi ihbar hakký, yenlik doðuran haklardandýr. Bu hak tek yanlý hukuki iþlemle kullanýlýr. Feshi ihbar beyaný, karþý yanýn hukuki alanýný etkileyeceði için fesih bildiriminin yazýlý bir þekilde yapýlmasý, fesih nedeninin açýk ve kesin bir þekilde belirtilmesi uygun olacaktýr.
