Ücret, iþçinin ve ailesinin geçim kaynaðý olduðundan yasal güvence altýna alýnmýþtýr.
Ýþçinin ücretinin gününde ödenmemesine iliþkin husus, 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 34. Maddesinde hüküm altýndadýr.
Ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde, mücbir bir neden olmaksýzýn ödenmeyen iþçinin çalýþmaktan kaçýnma hakký doðmaktadýr. Diðer bir anlatýmla, iþçinin çalýþmaktan kaçýnma hakkýnýn doðabilmesi için, ücretin muaccel olduðu tarihten itibaren 20 günlük sürenin geçmesi ve ödememe durumunun mücbir sebebe dayanmamýþ olmasý gerekir.
Örneðin, iþ yerinde mali sýkýntý olmasý, mücbir sebep kapsamýna girmemektedir.
Ücreti ödenmeyen iþçilerin, bu nedene dayanarak kiþisel kararlarýyla iþ görme borcunu yerine getirmekten kaçýnmalarý, eylem toplu olarak yapýlsa bile grev olarak deðerlendirilmemektedir.
Çalýþmaktan kaçýnma hakkýndan yalnýzca ücreti ödenmeyen iþçilerin yararlanabileceði unutulmamalýdýr.
Ayný zamanda iþveren, çalýþmaktan kaçýnan iþçinin yerine yeni iþçi alamayacaktýr.
Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oraný uygulanmaktadýr.
Ýþverenin yeni iþçi almasý durumunda, her ne kadar kanunlar ile özel bir yaptýrým hüküm altýna alýnmamýþ olsa dahi; iþçi, iþverenin bu tutumu fesih nedeni olacaðýndan, iþ sözleþmesini haklý nedenle derhal feshederek kýdem tazminatýna hak kazanabilir.
Ücretin Haciz Durumu
Ýþ Kanunu'na göre nafaka alacaklarý hariç iþçinin aylýk ücretinin ancak dörtte biri haczedilebilir.
Ayrýca, iþçinin bakmak zorunda olduðu aile üyeleri var ise hâkim tarafýndan takdir edilecek miktar haczedilemeyecek kýsma ilave edilecektir.
Buna karþýn ücret niteliði taþýmayan kýdem tazminatý, ihbar tazminatý gibi alacaklarda haciz yasaðý yoktur.
Ücretten Kesme Cezasý
Ýþveren toplu sözleþme veya iþ sözleþmelerinde gösterilmiþ olan sebepler dýþýnda iþçiye ücret kesme cezasý veremez. Kesintilerin iþçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir.
Yapýlacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça baþýna yahut yapýlan iþ miktarýna göre verilen ücretlerde iþçinin iki günlük kazancýndan fazla olamayacaktýr.
Yargýtay 9. Hukuk Dairesi'nin E.2009/3466, K.2011/2483 ve 04.02.2011 tarihli kararýnda iþçinin ücretinde yapýlan haksýz kesinti sonucu iþyerini terk etmesini iþçi tarafýndan eylemli olarak yapýlan haklý sebebe dayalý fesih olarak deðerlendirmiþtir.
Bu kesintiler, iþçilerin eðitimi ve sosyal hizmetleri için kullanýlýp harcanmak üzere, Bakanlýðýn belirttiði banka hesabýna, kesintinin yapýldýðý tarihten itibaren 1 ay içinde yatýrýlýr. Birikmiþ bulunan ceza paralarýnýn nerelere ve ne kadar verileceði Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanýnýn baþkanlýk edeceði ve iþçi temsilcilerinin de katýlacaðý bir kurul tarafýndan karara baðlanacaktýr.
Bunun haricinde iþçinin, iþverenin fazla yahut kanuna aykýrý ücret kesintisi yapmasý durumunda iþ sözleþmesini haklý nedenle bildirimsiz feshetme hakký da bulunmaktadýr.
Nitekim Yargýtay 9. Hukuk Dairesi'nin E.2009/3466, K.2011/2483 ve 04.02.2011 tarihli kararýnda iþçinin ücretinden yapýlan haksýz kesinti sonucu iþyerini terk etmesini, iþçi tarafýndan eylemli olarak yapýlan haklý sebebe dayalý fesih olarak deðerlendirilmiþtir.
