Yaz aylarýnýn gelmesiyle birlikte çalýþanlarýn izin dönemi de baþlýyor. Birçok çalýþan bu aydan itibaren izinleri kullanmaya baþlayacak. Anayasal bir hak olan yýllýk izin çalýþan için de moral-motivasyon kaynaðýdýr.
Çalýþanlarýn Ýþ Kanunu'ndan doðan en temel haklarýndan birisi de yýllýk izindir. Ýþ Kanunu'nun 53. maddesine göre, bir iþyerinde iþe baþladýðý günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, ayný iþyerinde veya ayný iþverenin bir veya çeþitli iþyerlerinde en az bir yýl çalýþmýþ olan iþçilere yýllýk ücretli izin verilir. Yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez.
Niteliklerinden ötürü bir yýldan az süren mevsimlik veya kampanya iþlerinde çalýþanlara bu kanunun yýllýk ücretli izinlere iliþkin hükümleri uygulanmaz.
Yýllýk ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabýnda iþçilerin, ayný iþverenin bir veya çeþitli iþyerlerinde çalýþtýklarý süreler birleþtirilerek göz önüne alýnýr. Þu kadar ki, bir iþverenin bu kanun kapsamýna giren iþyerinde çalýþmakta olan iþçilerin ayný iþverenin iþyerlerinde bu kanun kapsamýna girmeksizin geçirmiþ bulunduklarý süreler de hesaba katýlýr.
Bir yýllýk süre içinde Ýþ Kanunu 55 inci maddede sayýlan haller dýþýndaki sebeplerle iþçinin devamýnýn kesilmesi halinde bu boþluklarý karþýlayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle iþçinin izin hakkýný elde etmesi için gereken bir yýllýk hizmet süresinin bitiþ tarihi gelecek hizmet yýlýna aktarýlýr. Ýþçinin gelecek izin haklarý için geçmesi gereken bir yýllýk hizmet süresi, bir önceki izin hakkýnýn doðduðu günden baþlayarak gelecek hizmet yýlýna doðru Kanun hükümleri gereðince hesaplanýr. Ýþçi hesaplanacak her hizmet yýlýna karþýlýk, yýllýk iznini gelecek hizmet yýlý içinde kullanýr.
ÝZÝN GÜNÜ
Ýþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yýldan beþ yýla kadar (beþ yýl dahil) olanlara on dört günden,
b) Beþ yýldan fazla on beþ yýldan az olanlara yirmi günden,
c) On beþ yýl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altý günden,
Az olamaz. Yer altý iþlerinde çalýþan iþçilerin yýllýk ücretli izin süreleri dörder gün arttýrýlarak uygulanýr.
Ancak on sekiz ve daha küçük yaþtaki iþçilerle elli ve daha yukarý yaþtaki iþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Diðer bir deyiþle on sekiz ve daha küçük yaþtaki iþçilerle elli ve daha yukarý yaþtaki iþçilere bir yýlýný dolduklarý takdirde en az 20 gün yýllýk izin verilmelidir.
Yýllýk izin süreleri iþ sözleþmeleri ve toplu iþ sözleþmeleri ile artýrýlabilir.
YILLIK ÝZNÝN BÖLÜNMESÝ
Yýllýk ücretli izin iþveren tarafýndan bölünemez. Bu iznin iþveren tarafýndan sürekli bir þekilde verilmesi zorunludur. Hak edilen yýllýk ücretli izin süreleri, iþçi ve iþverenin anlaþmasý ile bir bölümü on günden aþaðý olmamak üzere bölümler hâlinde kullanýlabilir.
Ýþveren tarafýndan yýl içinde verilmiþ bulunan diðer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalýk izinleri yýllýk izne mahsup edilemez. Yýllýk ücretli izin günlerinin hesabýnda izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayýlmaz.
Yýllýk ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrýca ödenir.
Sigortalýlara yýllýk ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iþ kazalarý ile meslek hastalýklarý primleri hariç diðer sigorta primlerinin, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu'ndaki esaslar çerçevesinde iþçi ve iþverenler yönünden ödenmesine devam olunmaktadýr.
