Ramazan ayının gelmesiyle birlikte işverenler işçilere çeşitli sosyal yardımlarda bulunmaktadır. Bu yardımlardan en sık yapılanı, işçilere gıda kolisi veya yalnızca gıda alışverişine imkân tanıyan market kartı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Gıda kolisi veya gıda alışverişinde kullanılabilecek market kartı ayni yardım niteliğindedir.
Ayni yardım, direkt parasal olarak yapılmayan yardımı ifade etmektedir. Ayni yardımın söz konusu olabilmesi için işçiye, bir mal verilmesi veya sadece bir kategoride (sadece gıda veya sadece giyim gibi) kullanabileceği bir kart yardımı yapılması gerekmektedir. Çünkü "ayın" kural olarak bir maldır, çalışana tercih hakkı vermez.
Diğer taraftan çalışanlara sağlanan tüm menfaatler bordrolarında yer almalıdır. Bu noktadaki en önemli etki giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanması gereken ödeme kalemleri üzerinde olmaktadır.
Dolayısıyla çalışanın bir hak kaybına uğramaması için işverenin sağladığı tüm menfaatleri çalışanların bordrolarında göstermesi gerekmektedir.
İşçilere yapılan ayni yardımların da bordrolaştırılması gerekmektedir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 80'inci maddesinin (b) bendinde;
"b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz."
hükmü yer almaktadır.
Bu kapsamda çalışana gıda kolisi veya gıda alışverişinde geçerli market kartı verildiğinde, yardım tutarı sosyal güvenlik primine tabi olmayacaktır.
Buna karşın gıda kolisi ve gıda alışverişlerinde geçerli market kartı ile ilgili gelir vergisi veya damga vergisi istisnaları söz konusu değildir. Bu kapsamda yapılacak yardımdan gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerinin yapılarak bordrolaştırılması gerekmektedir.
Özetle, işverenlerin ayni olarak yapacağı gıda kolisi veya gıda alışverişinde geçerli market kartı gibi yardımların parasal karşılıkları işçilerin bordrolarında yer almalıdır. Tutar brüt olarak veriliyorsa sosyal güvenlik primine tabi tutulmadan, gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri uygulanarak net tutara ulaşılmalıdır.
