Çalýþma hayatýnýn en önemli alanlarýndan birisi de iþ güvencesi veya iþçinin feshe karþý korunmasý olmuþtur. Ýþ güvencesi kapsamýndaki iþçinin iþe devamlýlýðýnýn saðlanmasý ve geçerli ya da haklý bir sebep olmadan iþten çýkarýlamamasýdýr.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 18'inci maddesinde "Feshin geçerli sebebe dayandýrýlmasý" hüküm altýna alýnmýþtýr.
Bu kapsamda, otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr. Ayný zamanda bu husus iþ güvencesini ifade etmektedir.
Ýþçinin ilgili iþyerinde altý aylýk kýdem süresi hesaplanýrken, ayný iþverenin bir veya deðiþik iþyerlerinde geçen süreler birleþtirilmelidir.
Diðer anlatýmla iþ güvencesinden yararlanma þartlarý þu þekildedir:
· Ýþçinin Ýþ Kanunu'na veya Basýn Ýþ Kanunu'na tabi çalýþmasý,
· Ýþ sözleþmesinin belirsiz süreli olmasý,
· Ýþyerinde en az otuz iþçinin çalýþmasý
· Ýþçinin en az altý aylýk kýdem süresinin bulunmasý
· Ýþçinin, iþletmenin bütününü sevk ve idare eden iþveren vekili ve yardýmcýlarý ile iþyerinin bütününü sevk ve idare eden ve iþçiyi iþe alma ve iþten çýkarma yetkisi bulunan iþveren vekillerinden olmamasý.
Ýþ güvencesine tabi çalýþanlarýn iþ sözleþmeleri iþveren tarafýndan haklý veya geçerli bir neden sunulmadan feshedildiðinde ve iþçi iþe iade davasýný kazandýðýnda iþverenin kiþiyi ya iþe baþlatmasý ya da baþlatmamasý üzerine karar vermesi gerekmektedir.
Eðer iþveren iþe baþlatmama üzerine karar verirse, iþçiye boþta geçen süre ücretine ek olarak iþe baþlatmama tazminatý ödemesi gerekmektedir.
01.01.2018 öncesinde açýlan iþe iade davalarýnda boþta geçen süre ücreti, ilk kez feshin yapýldýðý tarihteki ücret ve izleyen 4 aydaki ücret artýþlarý dikkate alýnarak hesaplanmaktadýr. Ýþe baþlatmama tazminatý ise çalýþanýn iþe baþlatýlmadýðý tarihteki ücreti üzerinden hesaplanmaktaydý.
01.01.2018 sonrasý açýlan davalarda ise hem boþta geçen süre ücreti hem de iþe baþlatmama tazminatýnýn çalýþanýn dava açtýðý tarihteki ücreti üzerinden hesaplanmasýna karar verilmiþtir.
7036 sayýlý Ýþ Mahkemeleri Kanunu'nun 12'nci maddesi 1.1.2018 tarihi itibarýyla yürürlüðe girmiþtir. Madde, 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 21'inci maddesinin 4'üncü fýkrasýna iþlenmiþtir.
1.1.2018 tarihinden itibaren Ýþ Mahkemeleri Kanunu ile yapýlan düzenleme uyarýnca artýk boþta geçen süre ücreti ile iþe baþlatmama tazminatýnýn parasal deðeri kesinleþen mahkeme kararýnda yer almaktadýr.
Nitekim 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nda bu husus hüküm altýndadýr. Buna göre, "Mahkeme veya özel hakem, ikinci fýkrada düzenlenen tazminat ile üçüncü fýkrada düzenlenen ücret ve diðer haklarý, dava tarihindeki ücreti esas alarak parasal olarak belirler."
Sonuç olarak, boþta geçen süre ve iþe baþlatmama tazminatýnýn dava tarihindeki ücret esas alýnarak belirlenmesi gerekmektedir.
