Ýþ Mahkemeleri Kanun Tasarýsý 25.5.2017 tarihinde TBMM’ ye sevk edildi. Tasarýya göre, bireysel veya toplu iþ sözleþmesine dayanan iþçi alacaðý ile iþe iade talebiyle açýlacak davalarda, dava açmadan önce arabulucuya baþvurma zorunlu hale getirilmektedir. Arabulucuya baþvurmadan doðrudan iþ mahkemesine açýlan davalar usulden reddedilecektir.
Tasarý ile iþe iade talepleri yönünden de arabulucuya baþvurma zorunluluðu getirildiði için bu talebi düzenleyen 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 20’nci ve 21’inci maddeleri de deðiþtirilmektedir.
Bu baðlamda, 4857 sayýlý Kanunun 21’inci maddesinde düzenlenen ve uygulamada ‘iþe baþlatmama tazminatý’ ile ‘boþta geçen süre alacaðý’ olarak nitelenen alacaklarýn ay esaslý deðil parasal miktar esaslý olarak belirlenmesine iliþkin düzenleme yapýlmaktadýr.
Böylece, iþe iade konusunda mahkeme kararýyla hüküm altýna alýnan bu iki alacaðýn tahsili amacýyla iþçinin yeni dava açmasýna gerek kalmayacaktýr.
Ýþçinin uygulamada neden iþe iade davasýndan sonra yeni bir dava açma durumunda kaldýðýný izah edebilmek için, Star Gazetesinde 11.4.2017 tarihinde yayýmlanan ‘Ýþveren mahkeme kararýný uygulamazsa ne olur’ baþlýklý yazýmýzdan bir bölüm aktaralým;
‘’Ýþveren kesinleþmiþ mahkeme kararýný uygulamazsa ne olur? Daha açýk bir anlatýmla; iþverenin iþçiyi iþe baþlatmak veya iþçiyi iþe baþlatmama halinde tazminat ödemek gibi iki seçeneði var. Ýþveren iþçiyi iþe baþlatmadýðý gibi, iþe baþlatmama tazminatýný ve boþta geçen sürelerin ücretini de ödemezse iþçi ne yapacak?
Denebilir ki, iþçinin elinde kapý gibi mahkeme kararý var. Mahkeme kararýna dayanan ilamlý icra takibi yapmak üzere icra emri gönderir. Ancak bu mümkün deðil. Ýþe iade davasý sonucunda verilen mahkeme kararýna dayanarak ilamlý icra takibi yapýlamaz. Çünkü iþe iade davasý sonucunda verilen mahkeme kararý bir tespit niteliðindedir. Ýþverenin iþçiyi iþe almasý zorla saðlanamaz. Ýþçiyi iþe baþlatmak istemeyen iþveren yukarda belirttiðimiz tazminatý ödemek zorundadýr. Ancak, iþe iade davasý mahkeme kararlarýnda iþe baþlatmama tazminatý süre olarak (örneðin 6 aylýk ücret olarak) gene boþta geçirilen sürelere iliþkin ücret süre olarak (örneðin 4 aylýk ücret olarak) belirtilmekte, tutar olarak herhangi bir rakam yer almamaktadýr. Daha açýk anlatýmla, iþe iade mahkeme kararlarýnýn eda niteliði yoktur. Tespit niteliði vardýr. Bu nedenle iþ güvencesi tazminatlarý ilamlý icra takibine konu olamamaktadýr. ‘’
Sonuç olarak, Ýþ Mahkemeleri Kanun Taslaðý’ndaki söz konusu düzenleme yasalaþýrsa, ‘iþe baþlatmama tazminatý’ ile ‘boþta geçen süre alacaðý’ olarak nitelenen alacaklarýn ay esaslý deðil parasal miktar esaslý olarak belirlenmesine iliþkin düzenleme getirileceðinden, iþçinin bu iki alacaðýný tahsili amacýyla yeni bir dava açmasýna gerek kalmayacaktýr.
