Çalışma hayatındaki risklerden birisi de işsizliktir. "Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortaya" işsizlik sigortası denilmektedir.
Sigortalı işsizlere, belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönemde belirli süre ve miktarda yapılan ödemeye işsizlik ödeneği denilmektedir.
İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları şu şekildedir:
1. Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
2. Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak,
3. Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
4. Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak.
Dolayısıyla işsizlik ödeneğinden yararlanılabilmesi yukarıda sayılı koşulların birlikte gerçekleşmesine bağlıdır.
Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde işsizlik ödeneğinden yararlanmak için başvuru yapılmaması durumunda, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır.
İş sözleşmesinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
* 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
* 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
* 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40'ı olarak hesaplanmaktadır.
Diğer yandan bu tutarın miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80'ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir.
2024 yılı için asgari ücretli bir çalışanın, aylık işsizlik ödeneği hesabı şu şekildedir:
Örneğin, son 4 ay 2024 yılına ait asgari ücretle çalışanın, son 4 aylık prime esas kazançların aylık ortalaması 20.002,50 TL olan bir işçi için hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı brüt 8.001,00 TL'dir. Bu tutar üzerinden yalnızca binde 7,59 damga vergisi kesilecektir. Son durumda asgari ücretli işçinin işsizlik ödeneği miktarı 7.940,27 TL olarak ödenecektir.
