Ýstanbul Film Festivali programý açýklandý, sinemaseverlerin keyfi týkýrýnda... 20’den fazla bölümde 200’den fazla film 5 - 20 Nisan tarihleri arasýnda Beyoðlu, Niþantaþý ve Kadýköy salonlarýnda gösterime sunulacak. Geriye kaldý bunca film arasýndan seçim yapmasý!
Bu yýl odakta Polonya sinemasý var ama sadece iki ülke arasýndaki iliþkilerin 600. yýldönümü nedeniyle deðil. En politiðinden en sanatsalýna dek yýlýn en cazip filmlerinden bazýlarý Polonya’dan çýktýðý için!
2013’ün en iyi filmlerinden biri “Ida” idi. Pawel Pawlikowski her daim beðendiðimiz bir yönetmen ama kariyerinin en iyi filmine imza attý “Ida” ile. Londra, Les Arcs, Gdynia ve Varþova film festivallerinde En Ýyi Film seçilen “Ida” Toronto’da FIPRESCI Ödülü’nü aldý. Gdynia Film Festivali hakkýndaki yazýlarýmda deðindiðim “Ida”, Holocaust ertesi Polonya’da rahibe olmak için son yeminini etmeden önce Yahudi olduðunu öðrenen, Holocaust davalarýyla ünlü yargýç teyzesiyle tanýþan ve ailesinin geçmiþini öðrenen genç kadýnýn, hayatýna yön verme öyküsünü anlatýyor. Son derece dokunaklý ve þiirsel bir film. Savaþ sonrasý çekilmiþ bir film gibi siyah beyaz görüntülerle dönemin atmosferini bire bir yansýtabiliyor. Ödüllü iki baþrol oyuncusundan Agata Kulesza’yý “Roza”daki muhteþem performansýndan hatýrlýyoruz. Filme adýný veren Ida’yý canlandýran Agata Trzebuchowska yönetmen Pawlikowski ile birlikte Ýstanbul’a konuk olacak.
***
Sinemanýn yaþayan efsanelerinden Andrzej Wajda, Nobel Barýþ Ödülü sahibi Dayanýþma lideri Lech Walesa’nýn hayatýný konu alan “Walesa. Czlowiek z nadziei / Walesa” (Umudun Simgesi) ile yeniden afiþlerde! Büyük usta, Polonya’nýn yakýn tarihine damgasýný vuran Walesa’nýn Gdansk’ta bir dok iþçisi olarak atýldýðý mücadelede önce ülkedeki demokratikleþmenin öncüsü olan Dayanýþma Sendikasý liderliðine yükseliþini ve deðiþimin ardýndan Polonya Cumhurbaþkaný oluþunu anlatan 20. yüzyýl destanýný beyazperdeye taþýdý. Ýstanbul Film Festivali daha önce toplu göstesini de yaptýðý Wajda’ya Yaþam Boyu Baþarý Ödülü de veriyor... Ancak 88 yaþýndaki yönetmenin saðlýk durumu elvermediði için Ýstanbul’a gelemeyecek, ödülü onun adýna filmde Walesa’yý canlandýran Robert Wieckiewicz alacak. Wieckiewicz’i son dönemin en iyi Polonya filmlerinden Agniezska Holland’ýn “In Darkness / Karanlýkta Kalanlar” ve “Wymyk / Cesaret”in baþrollerindeki baþarýlý performanslarýndan hatýrlýyoruz.
Yönetmenliðin yaný sýra yazar, þair ve ressam olan Lech Majewski “Psie Pole / Köpekler Tarlasý” ile bir kez daha izleyenleri büyüleyecek. Majewski, Michael Francis Gibson’ýn ayný adlý kitabýndan yola çýkýp Pieter Brueghel’in “Çarmýha Yürüyüþ” tablosunu beyazperdede canlandýran “Deðirmen ve Haç” ile 2011’de Altýn Lale’ye adaydý. Bu kez Dante Alighieri’nin “Ýlahi Komedya”sýndan esinlenen bir görsel þiirle karþýmýza çýkýyor.
Kasým ayýnda Malatya Uluslararasý Film Festivali’nde Kristal Kayýsý için yarýþan Joanna Kos ve Krzysztof Krauze imzalý “Papusza / Taþ Bebek” bu kez de Altýn Lale’ye aday. Polonya’da her daim ezilen Roman azýnlýðýn, özellikle de kadýnlarýn sesi olan þair Bronislawa Wajs’ýn çileli hayatýndan kesitler sunan bu film de siyah beyaz görüntülerinin lirizmiyle dikkat çekiyor. Ýlk kadýn Roman þairi canlandýran aktris Jowita Budnilk Festival’in konuklarý arasýnda yer alacak.
600. yýldönümü nedeniyle Polonya canlandýrma sinemasýnýn deneysel örneklerinden oluþan üç programlýk bir dizi Pera Müzesi’nde izlenebilir. Poznan Canlandýrma Film Festivali direktörü, sanat tarihçisi ve eleþtirmen Marcin Gi?ycki’nin derlediði Polonya Deneysel Canlandýrma Sinemasý Antolojisi çerçevesinde 40 kýsa film gösterilecek. Canlandýrma sinemasý meraklýlarý bu alanda uzman Polonyalý yönetmen ve akademisyenlerin katýlacaðý paneli de çok yararlý bulacaktýr.
