Son yazýmda 1948 yýlýnda öldürülen Yazar Sabahattin Ali olayýndan hareketle “Aziz Nesin derin MAH’sül mü?” diye sormuþtum. Deðiþik tepkiler aldým, hafýzalar canlandý, eski defterler açýldý.
Geçen yýl 101 yaþýnda hayatýný kaybeden MÝT Mensubu Neþet Güriþ’in 2007 yýlýnda TEMPO Dergisi’ne verdiði röportajý hatýrlatanlar oldu.
O röportajda bakýn Güriþ ne diyordu: “Aziz Nesin komünist olarak bilinen biriydi, biraz da onlara çalýþýyordu. Türkiye’ye karþý da kýrgýndý. Teðmenken bazý haksýzlýklar görmüþtü. Solcu oldu. Onun bilinmeyen bir tarafý vardý: Milli Emniyet’e (MAH) çalýþýyordu.”
Devamý var: “1935-36 senesinde ben kendisine, Beyazýt Soðanaða Mahallesi’nde terk edilmiþ bir konaðýn odasýna (MÝT’in) aylýðýný götürüyordum.”
Güriþ, bir de ilginç anekdot aktarmýþ: “Komünistleri çok hýrpalýyorlardý. Aziz Nesin’i de yakalamýþlar, fena hýrpalamýþlar ama konuþturamamýþlar. Emniyet Müdürü Ahmet Demir de dövmüþ, o esnada Aziz Nesin, ‘Ben MÝT için çalýþýyorum’ demiþ, ‘Nee, namussuz, bize haber vermezsin haa’ diyerek iyice dövmüþler. Hastanelik olmuþ. Sonra bana ‘Nedir baþýma gelen, sizdenim dedim yine dayak yedim’ diye dert yanmýþtý. Ne gibi görevler yaptý bilmiyorum, ama yaptý ki bir þeyler MÝT para veriyordu.”
Ýnsanýn inanasý gelmiyor, Aziz Nesin gerçekten MÝT ajaný olabilir mi?
Soruya cevap ararken ve olaylarý yerli yerine oturtmaya çalýþýrken önce bazý bilgileri hatýrlamakta yarar var.
Malum Aziz Nesin asker kökenlidir. 1935’de Kuleli Askeri Lisesi, 1937’de Harp Okulu, 1939’da Askeri Fen Lisesi’ni bitirdi. Subay olarak deðiþik illerde görev yaptý. 1944’de üsteðmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye kullandýðý” gerekçesiyle ordudan atýldý.
Görev ve yetkisini nasýl kötüye kullandýðý konusunda çok aðýr ithamlar var, konuyu daðýtmamak için bu köþeye taþýmayalým.
Devam edelim...
1945’de gazeteciliðe baþlayan Nesin, 1946’da Sabahattin Ali ile birlikte Marko Paþa mizah dergisini çýkardý.
Kýsa adý MAH olan Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti ise 6 Ocak 1926 tarihinde Genelkurmay Baþkaný Mareþal Fevzi Çakmak tarafýndan kuruldu, 5 Ocak 1927’de Ýçiþleri Bakanlýðý’na baðlandý. Kurum, 22 Temmuz 1965 tarihinde çýkarýlan kanunla Milli Ýstihbarat Teþkilatý (MÝT) adýný aldý.
MÝT’çi Güriþ’in iddiasýyla tarihleri karþýlaþtýrdýðýmýzda; Aziz Nesin, henüz Kuleli Askeri Lisesi döneminde keþfedilmiþ!
O olay
Emniyet Müdürü Ahmet Demir ile Aziz Nesin arasýnda geçtiði iddia edilen dayak olayýnýn ise 16 Aralýk 1946 tarihli operasyon sonrasý yaþanma ihtimali yüksek.
Aziz Nesin’in hatýralarýnda o güne dair þu not var: “Emniyet Müdürlüðüne iki sivil polisle birlikte girdik. Ýkinci katta bir odaya girdik. Bu odada on kadar memur, masaya yýðýlmýþ evrak ve kitaplar üstünde harýl harýl çalýþýyordu. Bu odadan ikinci geniþ bir odaya geçtik. Karþýmda iki adam vardý. Biri deri ceketli, iriyarý, kabak kafalý, ablak suratlý, arkasýndaki þiþkinlikten kýç cebinde tabanca olduðu anlaþýlýyor. Ayakta ve bir ayaðý sandalyenin üstündeydi. Sonradan öðrendim ki, bu Ýstanbul Emniyet Müdürü Ahmet Demir’miþ”
Ya sonra?
Ýþte devamý: “Ahmet Demir, odasýna girer girmez, sen misin Aziz Nesin diye sordu. Genellikle tanýmayanlar beni iriyarý sanarlar da sonra ufak tefek olduðumu görünce þaþýrýrlar... Ahmet Demir de onun için böyle soruyor sandým! Açýk bulunan ceketimin önünü ilikleyerek Ahmet Demir’e yaklaþtým ve evet, benim dedim. Söz aðzýmdan çýkar çýkmaz yüzümde müthiþ bir þamar þakladý. Ne olduðumu, neye uðradýðýmý þaþýrdým. Bu tokadýn arkasýndan Ahmet Demir, ulan it, sen misin o, vataný satacak olan diye baðýrdý.”
17 gün boyunca bu aðýr sorgulamanýn sürdüðünü anlatan Aziz Nesin, nasýl serbest býrakýldýðýný þöyle açýklýyordu: “17 gün sonra salýverdiler. Bugün bile niçin tuttuklarýný bilmiyorum, sanýrým onlar da bilmiyor...”
Þimdi sýký durun...
Herkes eski defteri açýnca ben de açtým. Aylar önce gazeteci arkadaþým Abdullah Kýlýç’tan aldýðým belgeyi, arþivimden çýkardým. Soðuk damgalý belge, 1946 yýlýnda emniyet tarafýndan hazýrlanmýþ bir istihbarat notu.
Nottan anlýyoruz ki, Aziz Nesin gözaltýna alýnýnca verdiði bilgi üzerine MAH’la irtibat kuruluyor, Emniyet Müdürü Ahmet Demir’e atfen þu not düþülüyor: “Sanýklar arasýnda solcu olarak tanýnan Aziz Nesin de vardýr. Bu þahýs ses gazetesinde hükümet aleyhinde yazýlar yazmakta idi, ayný zamanda Milli Emniyet’in adamý olduðu anlaþýlmýþtýr. Milli Emniyet müfettiþi Celal Korel ile henüz bu mevzu üzerinde görüþülmedi.”
Emniyetin istihbarat notuna göre Aziz Nesin eski adý MAH yeni adý MÝT olan teþkilatýn adamýymýþ! MÝT mensubu Neþet Güriþ meðer boþuna konuþmamýþ!
Hani Mehmet Eymür demiþti ya, MÝT’e çalýþan çok gazeteci var. Açýklansa birçok efsane kestaneye dönecek.
