“Çin, Murat isimli Türk’ün insanlýðýný konuþuyor” baþlýklý haberi ve videoyu izlemiþsinizdir.
Türkiye’de çok izlendi, Çin’de daha da fazla izlendi bu video.
Bir restoranda sosyal deney yapýlýyor. Bir kadýn evsiz bir adamý bir pizza restoranýna getiriyor. Eline para sýkýþtýrýp orada býrakýp gidiyor. Restoran müdürü evsiz adamý kovmak için geliyor. Hiç kimse müdahale etmeden kýr saçlý uzakdoðulu olmayan bir yabancý müdahale ediyor.
Söylemeye gerek var mý? O bir Türk.
Neden söylemeye gerek yok? Çünkü öncelikle dünyanýn her yerinde rastlayacaðýnýz yabancý muhtemelen Türk’tür, herhalde göçebelikten gelmemizin genlerimizdeki kodlarýnýn etkisi…
Ýkincisi de tanýmadýðý insana yardým eden, el uzatan muhtemelen bir Türk’tür. Bunu ben söylemiyorum, bir daðýn baþýnda herkesin unuttuðu kadýn söylüyor kapýsý çalýndýðýnda.
“Vefalý Türk geldi yine” dizelerinde olduðu üzere… Kapýnýz çalýndýysa Türk’tür o…
Ne mutlu bize.. Bu gurur bizim. Dünyada kendi milli gelirine oranla en büyük yardým eli Türkiye deðil mi? Dünya ile ekmeðini paylaþan Türkiye deðil mi? Öyle…
O yüzdendir ki adý Murat çýkýyor o restorandaki evsize el uzatan kýr saçlý adamýn.
Ýþte o Murat’ý, Türk iþ insaný Murat Telek’i bulup Türk yazýlý ve görsel basýnýnda ilk röportajý yapmak da bana kýsmet oldu. Sorular kýsa, cevaplar net, mana ise derin.
Buyrun, Çin’i insanlýðýyla kendine hayran býrakan Murat Telek’in öyküsü...
1- Kýsaca sizi tanýyabilir miyiz?
Ýsmim Murat Telek, 47 yaþýndayým. Eþim ve 14 yaþýndaki kýzým ile Shanghai’da yaþýyoruz. 2002 yýlýnda, evlendikten bir ay sonra eþimle birlikte Çin’e geldik. Çin’de çelik panel radyatör satýþý yapiyoruz. Türkiye’de üretilen ürünleri Çin pazarýna satýyoruz ve Türk firmalari panel radyatör alanýnda Çin pazarýnda %50 paya sahip. Bundan dolayý mutluyum.
2- Murat Bey, bir sosyal deneye maruz kaldýnýz. Olay nasýl cereyan etti?
Çin’de farklý bir þehirdeki müþterim ile görüþme yaptýktan dönüþ uçaðýna hayli zaman olduðunu fark ettim. Bu vakti deðerlendirmek için þehirde zaman geçirmek istedim. Taksicinin býraktýðý noktada pizzacýya girdim. Kýsa süre sonra, iyi giyimli bir kadýn evsiz kýlýklý bir genci restorana getirip çaprazýmdaki masaya oturttu ve buruþuk bir 50 RMB býrakýp hýzla ayrýldý. Kadýnýn genci yalnýz býrakmasýna üzüldüm çünkü onun için bu kurtlar sofrasýnda yalnýz kalmaktý. Hemen arkasýndan da restoranýn müdürü masaya geldi. Sonrasýný videodan izlediniz.
3- Kýzýyorsunuz, müdahale ediyorsunuz ama kontrolden de çýkmýyorsunuz. Bazen bir haksýzlýða müdahale etmek için baþka haksýzlýklar yapabiliyoruz. Örneðin o müdüre daha sert de davranabilirdiniz, kendinizi nasýl kontrol ettiniz?
Karakter olarak sert bir kiþi deðilim. Kavga yerine uzlaþma ile sorunlarýn çözülmesinden yanayým. Ayrýca kendi ülkemde deðil, yabancý bir bölgede, o ülkenin vatandaþlarýna saygýlý davranmak gerektiðini düþünüyorum. Çinliler zaten hemen hemen hiç kavga etmezler. Ses yükseltmek dahi ayýplanýr.
4- Çin televizyonundaki bu videoyu izlediðinizde ne düþündünüz, ne hissettiniz? Bir de Çincenizi biraz zayýf bulmuþlar, buna ne diyorsunuz? :)
Bu videoyu Çin televizyonunda seyretmedim. Çin’li arkadaslarým sosyal medyada gösterdiler. Onlarýn çok hosuna gitti ve kendi arkadaþlarý, muþterileri ile paylaþtýlar. Ben bir defa seyrettim. Sinirlendiðim anlardaki yüz ifademi ve mimiklerimi beðenmedim. Gençle Ilk konuþmaya baþladýðým an güzeldi.
Çincemle ilgili olarak da; Türkiye’den Çin’e lisan öðrenmek veya üniversite eðitimi icin gelen epey genç var. Onlarýn Çince seviyeleri üst düzeyde. Seyahatlerimde, muþterilerim ve arkadaþlarým ile diyaloglarýmda Çinceyi kullanýp, dert paylaþýp konuþabiliyorum. Çince öðrenmesi zor bir lisan. Bu konuda iddialý deðilim.
5- Olaylarýn sonrasýnda Çin'den ve Türkiye'den geri dönüþleri, size etkileri nasýl oldu?
Çin’de videoyu TV’de ve sosyal medyada izleyen insanlar beni tanýdýlar. Fotoðraf çektirip, sevgi gösterdiler. Bu beni mutlu etti.
Türkiye’den gelen tepkiye þaþýrdým. Böyle bir geliþme beklemiyordum. Ýnsanlar bana uzun uzun mesajlar yolladýlar. Vakitlerini ayýrýp deðer vermelerine, benimle temas kurmalarýna çok sevindim. Bu güzel kalpli Türk insanlarý ile karþýlaþtýðým için çok memnunum.
6- Ýþin içinde iþ var gibi hissettiðiniz oldu mu olay anýnda?
Çinliler mimiklerini çok kullanmýyorlar. Duygularýný anlamak zor. Bunu hazýrlayanlarda çok profesyonellermiþ. Anlamadým. Sonlara doðru gencin bir-iki örtüþmeyen sözü oldu. Evsiz olmakla birlikte zeka olarak da kuvvetli olmayabilir mi þeklinde düþüncem oluþtu. En sonda da hýzla göðsünü kaþýmaya basladý. Herhalde kirden diye düþündüm ama anladým ki mesaj veriyormuþ bitirmek icin. O anda kamera geldi.
7- Evsiz kiþiyi masanýza alýp pizzanýzý paylaþmanýz Çinlilere çok ilginç gelmiþ. Oysa bizim kültürümüzde ekmeðimizi bölüþmek, ortadaki bir büyük tabaktan hep beraber yemek gibi güzel özelliklerimiz var. Çinlilere garip gelmesini nasýl yorumluyorsunuz?
Çinliler dýþtan görünmeseler de yumuþak kalpli insanlar. Son otuz yýldaki geliþme süresinde insanlarýn tanýmadýklarý kiþilere güvenlerinin kalmadýðý düþüncesindeyim. Türk insanlarýnýn tanýmadýklarý kiþilere de sofralarýný açmalarý ilginç gelmiþ olabilir. Yoksa burada da öðlen ve akþam yemekleri kalabalýk, arkadaþ gruplarý ile ve bircok ceþidin ortadaki tabaklardan paylaþýmý þeklinde oluyor.
8- Çin'e gelirsek ve yemek yiyecek paramýz kalmazsa sizi nerede bulabiliriz? :)
Ben Shanghai’dayim. Shanghai’da veya dunyanin herhangi bir bölgesinde tüm insanlar sofralar kurup, paylaþýp bir olsun diliyorum. Sevgilerimle
