Ýsteðe baðlý sigorta; kiþilerin isteðe baðlý olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarýna ve genel saðlýk sigortasýna tâbi olmalarýný saðlayan sigortadýr.
Herhangi bir iþte çalýþmayanlar, ev hanýmlarý, öðrenciler ve kýsmi zamanlý (part-time) çalýþanlar isteðe baðlý sigorta ile sosyal güvenliklerini devam ettirme veya eksik günlerini 30 güne tamamlama imkanýna sahip olmaktadýr.
Ýsteðe baðlý sigortalý olabilmek için Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleþmesi imzalanmamýþ ülkelerdeki Türk vatandaþlarýndan bazý þartlarý saðlamalarý beklenir. Bunlar;
• 18 yaþýný doldurmuþ olmak
• Zorunlu sigortalý olmamak veya 4 (a) kapsamýnda ay içinde 30 günden az çalýþmak
• Kendi sigortalýlýklarý nedeniyle aylýk almamak
•SGK’ya yazýlý olarak baþvurmaktýr.
Ýlk defa isteðe baðlý sigortalý olmak isteyenlerin e-devlet üzerinden veya “Ýsteðe Baðlý Sigorta Giriþ Bildirgesi” ile SGK’ya baþvurmasý gerekmektedir.
Ýsteðe baðlý sigortaya müracaat edenlerin, sigortalýlýklarýnýn baþlayacaðý tarihte 4(a), 4(b) ve 4(c) bentleri ile 506 sayýlý Kanunun geçici 20 inci maddesine tabi sandýklarda sigortalý olarak çalýþmamalarý gerekmektedir.
Bu durumun istinasý olarak 4 (a) kapsamýnda sigortalý olarak çalýþanlardan ay içinde 30 günden az çalýþan ya da tam gün çalýþmamasý nedeniyle ay içindeki gün sayýsý 30 günden az olan sigortalýlar isteðe baðlý sigortaya prim ödeyerek noksan sürelerini 30 güne tamamlayabilirler.
Ýsteðe baðlý sigorta primi, prime esas kazancýn alt sýnýrý ile üst sýnýrý arasýnda, sigortalý tarafýndan yazýlý olarak beyan edilen prime esas aylýk kazancýn yüzde 32’sidir. Bunun yüzde 20’si malullük yaþlýlýk ve ölüm sigortasý, yüzde 12’si genel saðlýk sigortasý primidir.
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleþmesi olmayan ülkelerde iþ üstlenen iþverenlerce yurt dýþýndaki iþyerlerinde çalýþtýrýlmak üzere götürülen Türk iþçilerinden isteðe baðlý sigortalý olanlardan ayrýca genel saðlýk sigortasý primi alýnmadýðýndan bunlarýn prim oraný yüzde 20’dir.
Ay içindeki çalýþmasý 30 günün altýnda olanlar ile kýsmi süreli iþ sözleþmesi ile çalýþanlardan ay içindeki çalýþmasýný 30 güne tamamlayanlardan isteyenlerden ayrýca iþsizlik sigortasý primi (%3) de alýnmaktadýr.
Ýsteðe baðlý sigorta priminin takip eden ayýn sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Ait olduðu aydan itibaren en geç 12 ay içinde kendileri veya hak sahipleri tarafýndan gecikme cezasý ve gecikme zammýyla birlikte ödenmeyen süreler, hizmet olarak deðerlendirilmeyecektir.
Ýsteðe baðlý sigorta, yazýlý istekte bulunmak, aylýk talebinde bulunmak, ikametin yurt dýþýna taþýnmasý, zorunlu sigortalý olma, sigortalýnýn ölümü, yurtdýþýndaki çalýþmanýn sona ermesi ile sonlandýrýlmaktadýr.
1 Ekim 2008 tarihinden önce hem 4 (a) kapsamýnda (SSK) hem Bað-Kur kapsamýnda isteðe baðlý prim ödemek mümkündü. Ancak 1 Ekim 2008 tarihinden geçerli olmak üzere, isteðe baðlý sigorta statüsü sadece Bað-Kur kapsamýnda sayýlmaktadýr. Bu nedenle SSK þartlarýndan emekli olmayý düþünenler bu deðiþikliðe dikkat etmeli. Son 7 yýl (SGK primi ödenmiþ son 2520 gün) içinde 1260 gün ve daha fazla isteðe baðlý sigorta primi ödeyenler Bað-Kur kapsamýnda emekli olurlar.
