Anayasamýzýn 55'inci maddesinde ücretin emeðin karþýlýðý olduðu hüküm altýndadýr. Bu kapsamda Devlet, çalýþanlarýn yaptýklarý iþe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diðer sosyal yardýmlardan yararlanmalarý için gerekli tedbirleri alýr.
Ayný zamanda 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 32'nci maddesinde Ücret ve Ücretin Ödenmesine iliþkin olgular hüküm altýna alýnmýþtýr.
Genel anlamda ücret bir kimseye bir iþ karþýlýðýnda iþveren veya üçüncü kiþiler tarafýndan saðlanan ve para ile ödenen tutardýr.
Ýlgili maddeler kapsamýnda ücretin bir iþ karþýlýðý olduðu hüküm altýndadýr. Bu anlamda iþ sözleþmesinin unsurlarýndan biri olan ücret, Ýþ Hukuku uyarýnca korumaya alýnan bir unsurdur.
Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkak kural olarak, Türk parasý ile iþyerinde veya özel olarak açýlan bir banka hesabýna ödenir.
Çalýþtýrdýðý iþçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkakýný özel olarak açýlan banka hesaplarý vasýtasýyla ödeme zorunluluðuna tabi tutulan iþverenler veya üçüncü kiþiler, iþçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkaklarýný özel olarak açýlan banka hesaplarý dýþýnda ödeyemezler.
Bu kapsamda iþçilerin ücretlerinin banka hesaplarýna yatýrýlmasý ve iþçilerin ücretlerine maliyetsiz þekilde ücretlerine tam olarak ulaþmasý önem arz etmektedir.
Ücretin ödeme zamaný
Ücret en geç ayda bir ödenmelidir. Ýþ sözleþmeleri veya toplu iþ sözleþmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilmesi de mümkündür.
Ücretin en az haftalýk olarak belirlenmesi, hafta tatili hak ediþinin de tespit edilebilmesi açýsýndan önem arz etmektedir. Ancak iþgücü piyasalarýndaki genel uygulama ücretin ayda bir ödenmesine iliþkindir.
Ýþ sözleþmelerinin sona ermesinde, iþçinin ücreti ile sözleþme ve Kanundan doðan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur.
Ücret ile ilgili Yargýtay kararlarýnda aþaðýda yer alan konu baþlýklarý üzerinde durulmaktadýr.
Gününde ödenmeyen ücretler
Ücret alacaklarýnda zamanaþýmý süresi beþ yýldýr.
Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dýþýnda ödenmeyen iþçi, iþ görme borcunu yerine getirmekten kaçýnabilir.
Bu nedenle kiþisel kararlarýna dayanarak iþ görme borcunu yerine getirmemeleri sayýsal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez.
Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oraný uygulanýr.
Bu iþçilerin bu nedenle iþ akitleri çalýþmadýklarý için feshedilemez ve yerine yeni iþçi alýnamaz, bu iþler baþkalarýna yaptýrýlamaz.
Ýþçinin ücretinin ödenmesi gereken zamanýn tespiti üç yönden çok önemlidir.
Ýþ Kanunu'nun 24/II-e maddesine göre iþçinin haklý nedenle iþ sözleþmesini feshedebileceði zamaný belirlemektedir.
Ücreti gününde ödenmeyen ve üzerinden yirmi gün geçen iþçi, iþ görme borcunu yerine getirmekten kaçýnabilir.
Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faizin uygulanmasý gerekir.
Ýþçi için ücretin gününde ödenmesi önemli bir olgudur. Birkaç günlük de olsa gecikmeler ve düzensiz ücret ödemeler, iþçinin aile bütçesini olumsuz etkileyecektir. Gerçekten, hemen her çalýþanýn hem de birkaç adet kredi kartýnýn bulunduðu günümüzde, son ödeme tarihleri ücretin olaðan ödeme gününe göre ayarlandýðý düþünüldüðünde, düzensiz ödemelerin önemli sorunlara yol açabilecektir.
