Ýþ kazasý ve tanýmý, çalýþma hayatýnda en çok tartýþýlan konulardan biridir. Son yýllarda hem vatandaþ hem çalýþan saðlýðý önemsenerek, genel saðlýk sigortasý ve iþ saðlýðý ve güvenliði tedbir ve mevzuatý geniþletilmiþ, kapsayýcý ve önleyici bir anlayýþ benimsenmiþtir.
Genel olarak iþ kazasý,
- Sigortalýnýn iþyerinde bulunduðu sýrada,
- Ýþveren tarafýndan yürütülmekte olan iþ nedeniyle sigortalý kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþýyorsa yürütmekte olduðu iþ nedeniyle,
- Bir iþverene baðlý olarak çalýþan sigortalýnýn, görevli olarak iþyeri dýþýnda baþka bir yere gönderilmesi nedeniyle asýl iþini yapmaksýzýn geçen zamanlarda,
- Emziren kadýn sigortalýnýn, iþ mevzuatý gereðince çocuðuna süt vermek için ayrýlan zamanlarda,
- Sigortalýlarýn, iþverence saðlanan bir taþýtla iþin yapýldýðý yere gidiþ geliþi sýrasýnda, meydana gelen ve sigortalýyý hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydýr.
Çalýþanýn iþveren tarafýndan görev ile baþka bir yere gönderilmesi nedeniyle asýl iþini yapmaksýzýn geçen zamanlarda meydana gelen kazalarýn iþ kazasý sayýlmasý gerekmektedir. Ancak, görevli olarak gönderilen çalýþanýn görev konusu ile ilgili olmayan ve görevinin dýþýnda meydana gelen kazalar iþ kazasý sayýlmaz. Çalýþanlarýn iþverence saðlanan bir taþýtla iþin yapýldýðý yere gidiþ-geliþi sýrasýnda meydana gelen kazalar iþ kazasý sayýlmaktadýr. Burada önemli olan iþverence saðlanan bir taþýtýn bulunmasý ve sigortalýlarýn iþin yapýldýðý yere getirilip götürülmeleridir. Bu sýrada meydana gelen kazalar iþ kazasý sayýlýr. Ancak çalýþanýn iþe gitmek için bindiði servis aracýndan indikten sonra yolun karþý tarafýnda bulunan iþyerine geçmek için yolu geçerken uðradýðý trafik kazasý, çalýþanýn getirilip götürülme hali sona ermesi nedeniyle iþ kazasý sayýlmayacaktýr. Bu aracýn mutlaka servis olmasý gerekmemekte, herhangi bir taþýt olmasý durumunda da ayný husus geçerli olacaktýr.
Borçlanmada usul nedir?
Sosyal Güvenlik Kurumu, 4/b (Bað-Kur) kapsamýndaki sigortalýlarýn yurt dýþý, askerlik ve doðum borçlanmasý taleplerine yönelik olarak teblið usullerinde sorun yaþandýðýný tespit etmiþtir. Bu nedenle teblið usulleri hakkýnda hatýrlatma yapmak amacýyla 06.09.2016 tarihinde duyuru yayýnlanmýþtýr.
Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili duyurusu, 4/b kapsamýndaki sigortalýlarýn borçlanma taleplerine yönelik olarak yapýlacak teblið usullerini içermekte olup, herhangi bir mevzuat deðiþikliði yapýlmamýþtýr.
06.09.2016 tarihli duyuru içeriðinde de yer aldýðý üzere, 4(b) borçlanmasýnda teblið usulü aþaðýdaki belirtilen esaslar çerçevesinde yapýlmaktadýr.
1- 5510 Sayýlý Kanunun 41. maddesine göre sigortalýlarýn borçlanma talepleri sonucunda borç tutarý, iadeli taahhütlü olarak sigortalýya gönderilmektedir. PTT alýndýsýnýn ilgili sigortalýya teslim tarihi borcun teblið tarihi olacaktýr. Hesaplanan borç, teblið tarihinden itibaren 1 ay içerisinde SGK’ya ya da anlaþmalý bankalara ödenecektir. 1 ay içerisinde borcun ödenmemesi halinde borçlanma geçerli sayýlmayacaktýr. 1 ay içerisinde borcun tamamý ödenmemiþ ise ödenen tutara karþýlýk gelen süreler, sigortalýlýk süresinden sayýlacaktýr.
2- Borçlanma talep dilekçesi ekinde borçlanma belgelerini ibraz etmeyen ve dilekçe tarihi itibariyle 1 ay içerisinde bu belgeleri yine ibraz etmeyen sigortalýlarýn borç tutarý, borçlanma belgelerini SGK’ya teslim ettikleri tarihe göre hesaplanacaktýr. Diðer bir ifadeyle borçlanma belgelerinin SGK’ya verildiði tarihte geçerli olan prime esas günlük kazanç miktarý üzerinden borç tutarý hesaplanacaktýr.
3- SGK tarafýndan her borçlanma talebi için ayrý ayrý dilekçe istenecektir. Süresi içerisinde teblið edilen borcunu ödemeyenler ile bir kýsmýný ödeyenlerin kalan süreleri için yeniden borçlanma baþvurusu yapmalarý gerekmektedir.
4- Borçlanma miktarý ve bu miktarýn ödenmesine iliþkin usul ve esaslar sigortalýya iadeli-taahhütlü olarak gönderilecektir. Teblið için PTT’nin yurt içi servislerinde kullanýlan ‘Alma/Ödeme Haberi Kartý’ kullanýlacaktýr. ‘Alma/Ödeme Haberi Kartý’ sayesinde sigortalýlarýn teblið alma konusunda yaþadýðý maðduriyetler giderilmiþ olacaktýr. Ayný zamanda bu kart sayesinde SGK’nýn borçlanma iþlemleri ivedi þekilde tamamlanmýþ olacaktýr.
